Karakulak - Caracal caracal
Türkiye doğasında bir zamanlar, büyük kedilerden çita, aslan, Hazar kaplanı, pars gibi türler yaşıyordu
Bunlardan çita 13. yy’dan, aslan ise 19 yy başlarından sonra kayıtlarda geçmiyor. Pars ve Hazar kaplanı 1970’li yıllara kadar soylarını sürdürebilmiş ancak o yıllardan sonra bir daha görülmediler.
Kedi ailesinden bazı türler soyları tehlike altında da olsa yaşamlarını sürdürüyorlar
Bugünse kedi ailesinden vaşaklar, yaban kedileri, saz kedisi, karakulak gibi türlerin soyları tehlike altında da olsa yaşamlarını sürdürüyorlar. Soylarının tükenmesi ve tehlike altına girmesinin nedenleri arasında hızlı nüfus artışı, yeni yerleşim alanlarının açılması, endüstriyel ve tarımsal faaliyetlerin artması, insanların yeni yerler keşfetme isteği, turizm etkinlikleri gibi etkenler sayılabilir. Tüm bunların yanında, ticari değerleri olmamasına rağmen kedi ailesi üyelerinin aşırı biçimde avcılığının yapılması türlerin soylarının tükenmesinin ya da tehlike altına girmesinin en büyük nedeni. Özellikle avcılar arasında büyük kedi avlamanın “saygınlık” kazandırması avlanmalarının en büyük nedeni.
Kedi ailesi türleriyle ilgili bilimsel araştırma yapmak da kolay değil
Ekosistemdeki sayılarının doğal olarak az olması, gece aktif olmaları, kendilerini iyi gizlemeleri gibi nedenlerle doğal popülasyonları hakkında kesin bilgiler elde edilemiyor. Son zamanlarda izlenen fotokapan yöntemleriyle yabani türler hakkında az da olsa bilgiler elde edildi ve edilmeye devam ediyor. Karakulak da (Caracal caracal) bu türlerden biri.
Özellikle, kuş avlarken yükseğe sıçramalarıyla bilinirler
Kulak uçlarında siyah püskül en belirgin özelliklerinden biridir. Karakulaklar ince yapılı ve çevik kedilerdir. Özellikle, kuş avlarken yükseğe sıçramalarıyla bilinirler. Sırt kısımları kırmızımsı kahverengi, boyun, karın ve bacaklarının iç kısmı beyaz renklidir. Üst dudaklarının yan tarafında geniş siyah bir benek ve gözlerden buruna kadar uzanan siyah bir çizgi bulunur. Gözlerinin çevresi beyaz renklidir. Vaşaklara benzerler, ancak onlardan ayaklarının daha ince, gövdelerinin daha uzun ve silindirik olmasıyla ayrılırlar.
Karakulaklar ülkemizde, başlıca yaşam alanları olan makilikler, çalılıklar, kayalık alanlar, seyrek bitkili yamaçlar, bozkırlar ile sıcak ve kurak iklime sahip yerlerde yaşarlar. Kemiriciler, tavşanlar ve kuşlar başta olmak üzere avlayabildikleri diğer hayvanlar başlıca besinlerini oluşturur. Kendilerinden 2-3 kat büyük olan hayvanlara saldırabilirler. Afrika’da yaşayan türlerinin 1 gr’lık böcekten 50 kg’lık antiloba kadar her şeyi avladıkları biliniyor. Gece aktiftirler, ancak insanların olmadığı doğal alanlarda gündüz de hareketlidirler. Step vaşağı, çöl vaşağı da denen karakulaklar, bulundukları alanı terk etmezler ve savunurlar (alan savunması/teritori). Savundukları alan 4 ile 316 km2 arasında değişir. Üreme zamanı ve yavrularını büyüttükleri süre dışında yalnız yaşarlar. 8-
Son zamanlarda yalnızca Toroslarda
Türkiye’de Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve Trakya dışında her bölgeden kayıtlar var. Ancak son zamanlarda yalnızca Toroslardan bilimsel kayıtlar geliyor. Doğal popülasyonları ve yayılışları hakkında kesin bilgiler yok.
Kaynaklar:
http://www.iucnredlist.org/apps/redlist/details/3847/0
http://animaldiversity.ummz.umich.edu/site/accounts/information/Caracal_caracal.html
Not:
Ülkemizde karakulakların Caracal caracal schmitzi alt türü yaşıyor. Aşağıdaki web sayfasında karakulak ile ilgili doğal ortamda çekilen video görüntüleri yer alıyor.
http://www.arkive.org/caracal/caracal-caracal/
Fotoğraf: Rasim Çetiner
Kaynak : Bilim ve Teknik -TÜBİTAK / Eylül 2010 "Türkiye Doğası- Karakulak" alınmıştır. Resim ve başlıklar yazıya eklenmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder