Nilüfer Kunter : Falcılara Her Seferinde Neden İnandığımızı Açıklayan Barnum Etkisi
@makulbirinsan
November 24, 2016
Forer Etkisi, sirklerde insanlara karakter analizi yaptığını iddia eden ve bu anlamda çeşitli gösteriler yapan Barnum'a ithafen "Barnum Etkisi" olarak da adlandırılır. Yaygın olarak bilinen adıyla Barnum Etkisi, genel için etkili olan bir önermenin, bir grup insan tarafından üstlenilmesidir. Bunun en sağlam örneği ise falcılık müessesesinde görülür.
Barnum Etkisi, birbiriyle çelişen sözlerin bir arada verilmesi yüzünden, insanların kendilerine özgü bir açıklama yapıldığı izlenimi edinmelerine karşılık gelir.
Barnum'un şöyle bir sözü olduğu iddia edilir: "Her dakika bir enayi doğuyor."
Barnum bu sözüyle insanların gündelik hayatlarında bastırmakta zorlandığı bir duygu olan "merak" üzerine gönderme yapıyor. Ancak gerçekten de böyle bir söz sarf edip etmediği ne kadar doğrudur bilinmez.
Bir psikolog olan Forer, 1948 yılında bir dersinde öğrencilerine bir kişilik ölçeği verir; sonrasında bir burç sayfasından aldığı aşağıdaki açıklamayı verip, öğrencilerinden bu açıklamanın onları ne kadar yansıttığını 1'den 5'e kadar değerlendirmelerini ister.
"Diğer insanların senden hoşlanmasına ve takdirine ihtiyaç duyuyorsun ama yine de özeleştirel olmaya eğilimlisin. Bazı kişilik zaafların olsa da, genelde bunların üstesinden gelebiliyorsun. Henüz kendi yararına kullanmayı başaramadığın, hatırı sayılır bir kapasiten var. Dışarıdan disiplinli ve denetimli biri gibi görünsen de, iç dünyanda endişeli ve güvensiz hisseden bir yanın var. Bazen, kararlarının ya da eylemlerinin doğru olup olmadığıyla ilgili, ciddi kuşkulara kapılıyorsun. Hayatında belli miktarda değişiklik ve çeşitlilik arıyorsun ve engellerle ya da sınırlarla yolun kesildiğinde mutsuz hissediyorsun. Bağımsız düşünebilen biri olmakla gurur duyuyorsun ve başkalarının düşüncelerini, tatmin edici kanıtlar yoksa kabullenmiyorsun. Ancak kendini diğerlerine çok keskin biçimde ifade etmeyi de, akıllıca bulmuyorsun. Bazen dışa dönük, cana yakın ve sosyal hissetsen de, kimi zaman içe dönük, sıkıntılı, çekingen duygulara kapılıyorsun. Bazı büyük isteklerin, gerçekçi olmaktan uzak."
1. Beni hiç yansıtmıyor
2. Beni pek yansıtmıyor
3. Beni az çok yansıtıyor
4. Beni biraz yansıtıyor
5. Beni tamamen yansıtıyor
Sonuçlar ortalama 4.26 oranında çıkmış. Yani bu demektir ki, birçok öğrenci bu açıklamanın kendilerini yansıttığını düşünür
Üstelik Forer bu deneyi farklı senelerde pek çok öğrencinin üzerinde denese de sonuç hiç değişmedi.
Barnum Etkisi vs Plasebo Etkisi
Karşınızdaki insan size büyük bir kesime uyabileceğini düşündüğü bir şeyi söyler. Örneğin bu "Sen yalanı sevmiyorsun" gibi bir şey olabilir. Kişinin tepkilerine göre daha öznel yorumlarda bulunmaya başlanır. Bu noktada dinleyici beklenti içine girer, "Benimle ilgili her şeyi bildi" gibi bir yanılgıya düşebilir. Sonrasında söylenenlerin gerçekleştirilebileceği eylemler yaratır. Yani bir anlamda Barnum Etkisi akıllara Plasebo Etkisi'ni de getiriyor.
Kısaca, büyük ihtimalle fallarınızın doğru çıkmasının sebebi: Barnum Etkisi'dir!
page_fallarinizin-dogru-cikmasinin-bir-nedeni-var-barnum-etkisi_881393452
http://listelist.com/barnum-etkisi/a45UyF587661-161124175440 Oraj Poyraz At Openmail oraj.poyraz@openmail.cc
2016/11/24 21:16 6 64 uyarlama@googlegroups.com
Ab inconvenienti
Uygun olmayan bir seyden
Latin Atasozu
Kadin ve erkek
BAKARA 282.ey iman edenler!
Belirlenmis bir sure icin birbirinize borclandiginiz vakit onu yazin.
Bir katip onu aranizda adaletle yazsin.
Hicbir katip Allah in kendisine ogrettigi gibi yazmaktan geri durmasin; (her seyi oldugu gibi) yazsin.
Uzerinde hak olan kimse (borclu) da yazdirsin, rabbinden korksun ve borcunu asla ek$ik yazdirmasin.
Sayet borclu sefih veya akli zayif veya kendisi soyleyip yazdiramayacak durumda ise, velisi adaletle yazdirsin.
Erkeklerinizden iki de sahit bulundurun.
Eger iki erkek bulunamazsa riza gostereceginiz sahitlerden bir erkek ile -biri yanilirsa digerinin ona hatirlatmasi icin- iki kadin (olsun).
Cagirildiklari vakit sahitler gelmemezlik etmesin.
Buyuk veya kucuk, vadesine kadar hicbir seyi yazmaktan sakin usenmeyin.
Boyle yapmaniz Allah nezdinde daha adaletli, sehadet icin daha saglam, supheye dusmemeniz icin daha uygundur.
Ancak aranizda yapip bitirdiginiz pesin bir ticaret olursa, bu durum farklidir.
Bu durumda onu yazmamanizda sizin icin bir sakinca yoktur.(genellikle) alisveris yaptiginizda sahit tutun.
Ne yazan, ne de sahit zarara ugratilsin.
Eger bunu yaparsaniz (zarar verirseniz) suphe yok ki bu, sizin yoldan cikmaniz demektir.
Allah tan korkun.
Allah size gerekli olani ogretiyor.
Allah her seyi bilmektedir.
NISA 34.Allah in insanlardan bir kismini digerlerine ustun kilmasi sebebiyle ve mallarindan harcama yaptiklari icin erkekler kadinlarin yoneticisi ve koruyucusudur.
Onun icin saliha kadinlar itaatkardir.
Allah in kendilerini korumasina karsilik gizliyi (kimse gormese de namuslarini) koruyucudurlar.
Bas kaldirmasindan endise ettiginiz kadinlara ogut verin, onlari yataklarda yalniz birakin ve (bunlarla yola gelmezlerse) dovun.
Eger size itaat ederlerse artik onlarin aleyhine baska bir yol aramayin; cunku Allah yucedir, buyuktur.
NISA 11.Allah size, cocuklariniz hakkinda, erkege, kadinin payinin iki misli (miras vermenizi) emreder.(cocuklar) ikiden fazla kadin iseler, olunun biraktiginin ucte ikisi onlarindir.
Eger yalniz bir kadinsa yarisi onundur.
Olenin cocugu varsa, ana-babasindan her birinin mirastan altida bir hissesi vardir.
Eger cocugu yok da ana-babasi ona varis olmus ise, anasina ucte bir (duser).
Eger olenin kardesleri varsa, anasina altida bir (duser.
Butun bu paylar olenin) yapacagi vasiyetten ve borctan sonradir.
Babalariniz ve ogullarinizdan hangisinin size, fayda bakimindan daha yakin oldugunu bilemezsiniz.
Bunlar Allah tarafindan konmus farzlardir (paylardir).
Suphesiz Allah ilim ve hikmet sahibidir.
BAKARA 223.kadinlariniz sizin icin bir tarladir.
Tarlaniza nasil dilerseniz oyle varin.
Kendiniz icin onceden (uygun davranislarla) hazirlik yapin.
Allah tan korkun, biliniz ki siz o na kavusacaksiniz.(ya muhammed!) Muminleri mujdele!
AL IMRAN 14.nefsani arzulara, (ozellikle) kadinlara, ogullara, yigin yigin biriktirilmis altin ve gumuse, salma atlara, sagmal hayvanlara ve ekinlere karsi duskunluk insanlara cekici kilindi.
Bunlar, dunya hayatinin gecici menfaatleridir.
Halbuki varilacak guzel yer, Allah in katindadir.
NISA 3.eger (kendileriyle evlendiginiz takdir de) yetimlerin haklarina riayet edememekten korkarsaniz begendiginiz (veya size helal olan) kadinlardan ikiser, ucer, dorder alin.
Haksizlik yapmaktan korkarsaniz bir tane alin; yahut da sahip oldugunuz (cariyeler) ile yetinin.
Bu, adaletten ayrilmamaniz icin en uygun olanidir.
NISA 129.uzerine dusup ugrassaniz da kadinlar arasinda adil davranmaya guc yetiremezsiniz; bari birisine tamamen kapilip da digerini askiya alinmis gibi birakmayin.
Eger arayi duzeltir, gunahtan sakinirsaniz Allah suphesiz cok bagislayici ve esirgeyicidir.
EINSTEIN ve DINLER
Bir insanin etik davranisi, esasli bir sekilde, iyi iliskilere, egitime, sosyal baglara ve ihtiyaclara dayanmasi gerekir; dinsel hicbir temele gerek yoktur.
Eger kisi, cezalandirilma korkusu ve olumden sonra odullendirilme umuduyla davranmak zorunda olsaydi gercekten de acinacak halde olurdu.
Bu nedenle dinsel kurumlarin neden daima bilime karsi savastigini ve onun yolundan gidenlere karsi baski yaptigini anlamak kolaydir.
A man s ethical behavior should be based effectually on sympathy, education, and social ties and needs; no religious basis is necessary.
Man would indeed be in a poor way if he had to be restrained by fear of punishment and hopes of reward after death.
It is therefore easy to see why the churches have always fought science and persecuted its devotees
Albert Einstein, Religion and Science, in the New York Times Magazine, November 9, 1930, pp.3-4; from Alice Calaprice, ed., The Expanded Quotable Einstein, Princeton, New Jersey: Princeton University Press, 2000, pp.205-206.
| Grup eposta komutlari ve adresleri | : | |
| Gruba mesaj gondermek icin | : | ozgur_gundem@yahoogroups.com |
| Gruba uye olmak icin | : | ozgur_gundem-subscribe@yahoogroups.com |
| Gruptan ayrilmak icin | : | ozgur_gundem-unsubscribe@yahoogroups.com |
| Grup kurucusuna yazmak icin | : | ozgur_gundem-owner@yahoogroups.com |
| Grup Sayfamiz | : | http://groups.yahoo.com/group/Ozgur_Gundem/ |
| Arzu ederseniz bloguma da goz atabilirsiniz | : | http://orajpoyraz.blogspot.com/ |
 BitCoin URL: 16496HKpgEEpx1d6t688HiXXdJP5jdA9xo |  LiteCoin URL: LTtsCJ2mLUXLLs8v5US8w5zQeq66eakPtU |
NameCoin URL : N7wbJyxqoueznDHu9tnu56y1V7B9P1Phs4
FeatherCoin URL : 6rHGzeMefFvzqmBM5VNqmUziCxtga4wpDs
TerraCoin URL : 1GQFs8GpaTXxoeTAsGmo56WNfYSZRy2mBD
PeerCoin URL : PMeBpz6X9RRLQxdFs5Jws5JwFec3Mzen8q6Twg
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder