---

Komplo Teorisi Mantığı ve İspat Yükü

31 Eki, 07:45

Komplo teorisyenlerinin en tipik özelliği, paranoyadır.
Hatta öyle ki, paranoyalarını gizlemek için, tutumlarının paranoyakça olduğunu söyleyenleri de paranoya yaptıkları kişi ve kurumlarla birlikte çalışmakla suçlarlar.
Bu kişilerin en temel özelliği, sağlam delillere dayanmaksızın kişi, kurum, olay ve olgular arasında bağlar kurmaları ve kendi hayal güçlerini besleyen bağlantıları tercihe bağlı olarak seçip, işlerine gelmeyenleri elemeleridir.
Üstelik bu basamakların hiçbirinde ispata gerek duymazlar, iddialarının sadece kulağa hoş gelmesi veya kabaca mantıklı gözükmesi yeterlidir.
Tipik bir örnek olarak, kanser araştırma kurumlarının kanseri tedavi etmek yerine, idare edecek yöntemler geliştirdiklerini, böylece kanserli hastalardan daha uzun süreler fayda görüp para sağlayabileceklerini düşünmek gibi tuhaf iddialardır.
Bir diğer meşhur örnekse aşı karşıtlığıdır.
Örnekler sayı ve içerik bakımından oldukça arttırılabilir.
Fakat özünde, "şeytani bir planın parçası olmak", "şeytani kişi ve kurumlar tarafından kandırılmak", "tüm insanları aldatan bir sistemin içinde gözleri açılmış birey olmak", "her şeyin tıkır tıkır bazı kişi ve kurumlar tarafından yönlendirilmesi" gibi her zaman doğru olmayan düşünceler yer alır.

Bunların ve buna dayanan iddiaların bir kısmı belki doğrudur, evet.
Bilmiyoruz; (bazı çok bariz olanlar haricinde) yanlış olduğunu iddia etmiyoruz.
Fakat doğru olduğunu hiç iddia etmiyoruz!
Somut kanıtlarla ispatlanmaksızın geçerli olarak görmenin doğru olmayacağını önemle vurguluyoruz.
Çünkü bu kişilerin bir sorunu, "Aksi ispatlanmadı ki, sen benim iddiamın doğru olmadığını ispatla!" lafına başvurmalarıdır.
Bilimde böyle bir argüman, başından hatalı kabul edilir.
Çünkü bilimsel düşüncenin en temel ilkelerinden birisini ihlal eder: İspat yükü, iddia sahibinin omuzlarındadır.
Bunun bir diğer yorumu, "bilimsel olarak ispatlanmayan bir şeyi çürütmek için bilimsel ispata ihtiyacınız yoktur" şeklinde ifade edilir.

Eğer ki biri, bir şeyin, durumun, olgunun veya olayın var olduğunu iddia ediyorsa, onu tüm detaylarıyla ispatlamak ve diğerlerini buna ikna etmek, o kişinin sorumluluğudur.
Bunu yapmanın yolu, bilimsel, tekrar edilebilir, test edilebilir, yanlışlanmaya açık deneyler yapıp, hipotezler geliştirip, bunları test ederek sonuçlarını herkesle paylaşmaktır.
Ancak eğer ki bir iddianız varsa ve bunu ispatlayamıyorsanız, karşı taraf size inanmıyor diye "O zaman sen olmadığını ispatla" diyemezsiniz.
Siz ispat sunamıyorsanız, karşınızdaki onu çürütmek için ispata ihtiyaç duymaz.
Zaten bu mantıklıdır da: herkesin kendince kurduğu fikirler, planlar, inançlar, düşünceler olabilir.
Bunların her biri, sırf o kişiler öyle düşünüyorlar diye doğru olamaz.
Bu durumda, doğru olanları ispatlamak, o iddia sahiplerinin yüküdür.
İspatlayamıyorlarsa veya en azından ona işaret eden, bilimsel geçerliliği olan veriler sunamıyorlarsa, iddiaları bilimsel olarak geçersizdir ve değerlendirmeye alınamaz.

Bu, dediğinizin doğru olmadığı anlamına gelmez.
Bu, dediğinize şahsen inanmadığınız ve yalan söylediğiniz anlamına da gelmez.
Ancak bu, dediğinizin bu etapta inanılabilir olmadığını ve dolayısıyla bir sonraki katın, bu temel üzerine inşa edilemeyeceğini net bir şekilde gösterir.
Çünkü temeli ispatlamadan inşa edilen bir bina (argüman, teori, vs.) yıkılmaya mahkum olacaktır.
İyi bir teori, sağlam ve net bir şekilde ispatlanmış temeller üzerine inşa edilmelidir.
Eğer bunu yapamıyorsanız, bilimsel bir analiz yapma peşinde olan birinin sizi ciddiye almasını bekleyemezsiniz.
Benzer şekilde, iddialarınızın bilimsel olarak geçerli olduğunu da ileri süremezsiniz.
Onlara inanmayı sürdürebilirsiniz; ancak onların gerçek olduğunu iddia edemez, bunu baz alarak daha sofistike ve karmaşık teoriler inşa edemezsiniz.
Daha doğrusu edersiniz; ancak kimse sizi ciddiye almaz.
Almaması iyidir de, böylece her iddia sahibinin üzerinde bir ispat yükü doğar.
Bu da, gerçeklere ulaşmamızı hızlandırır.

Hazırlayan: ÇMB (Evrim Ağacı)

---

a45UyF587661-160217164728 Oraj Poyraz At Neomailbox cimcime@neomailbox.net
2016/04/25  10:20 2  65  undefined undefined egemen-turkiye@googlegroups.com

Grup eposta komutlari ve adresleri	:
Gruba mesaj gondermek icin	:	ozgur_gundem@yahoogroups.com
Gruba uye olmak icin	:	ozgur_gundem-subscribe@yahoogroups.com
Gruptan ayrilmak icin	:	ozgur_gundem-unsubscribe@yahoogroups.com
Grup kurucusuna yazmak icin	:	ozgur_gundem-owner@yahoogroups.com
Grup Sayfamiz	:	http://groups.yahoo.com/group/Ozgur_Gundem/
Arzu ederseniz bloguma da goz atabilirsiniz	:	http://orajpoyraz.blogspot.com/