19 Ağustos 2017 Cumartesi

Sevkan Uzel : GİZEMLİ DEV: PROTOTAKSİTES


Sevkan Uzel : GİZEMLİ DEV: PROTOTAKSİTES

Ağustos 19th, 2017

Kütüğe benzeyen bir fosil, yaklaşık 130 yıl boyunca taşılbilimcileri merakta bıraktı. Bu şey bir bitki miydi, yosun muydu, liken miydi yoksa hepsinden farklı türde bir organizma mıydı? İlk başta bir kozalaklı bitki olduğu düşünülen canlının, alg veya liken olabileceğinden de kuşkulanıldı. Çünkü iç yapısı bitkiye hiç benzemiyordu. Yeryüzünden tıpkı bir ağaç gövdesi gibi göğe uzanan bu organizma, zamanının en büyüğüydü. Peki ama o neydi?

Söz konusu fosil hakkında yayımlanan ilk çalışma, 1859 yılında Kanadalı taşılbilimci John William Dawson tarafından hazırlanmıştı. Dawson, Quebec'teki Gaspé Bay kıyılarında bulunan örnekleri incelemişti. Onun çalışmalarını elden geçirmesinin yanı sıra, Kanada, Avustralya ve Suudi Arabistan'dan örnekler toplayan Francis Hueber, 2001 yılında yaptığı ayrıntılı iç yapı incelemeleri sonucunda, organizmanın bitki değil, mantar olduğuna ilişkin güçlü anatomik kanıtlar elde etti. Fakat bunu kesinleştirmek için daha fazla araştırma gerekliydi.

2002 yılında M.A.Salosse, Prototaksites'in liken olabileceğini ileri sürdü. 2004 yılında L.E.Graham, organizmanın koyunotuna benzerliğine dikkat çektiği bir makale yayımladı. 2007 yılının Mayıs ayında ise Geology dergisinde yayımlanan bir makalede, Prototaksites adı verilen bu canlının, mantargil familyasına üye bir dev olduğu duyuruldu. Chicago Üniversitesi ve Doğal Tarih Ulusal Müzesi bilimcileri, yaptıkları kimyasal çözümleme sonucunda, şimdiye dek yaşamış olan en gizemli organizmalardan birinin kimliğini belirlediklerini ifade ettiler.

2007 yılında, organizmayı mantar olarak tanımlayan ekipten C. Kevin Boyce, bir Prototaksites parçası ile görülüyor. Bilgisayar ekranında ise organizmanın hücre duvarlarının büyütülmüş bir kimyasal haritası var. (Foto: Lloyd DeGrane)

Prototaksites, 420 milyon yıl ilâ 350 milyon yıl arası dönemde yaşadı. Silüryen ve Devonyen Dönem'lere denk gelen o zaman diliminde, yeryüzü şimdiki dünyaya hiç benzemiyordu. Basit damarlı bitkiler, bildiğimiz kozalaklıların ataları, eğrelti otları ve bugünün çiçekli bitkileri, Devonyen Dönem'de karada yeni yeni çeşitlenmeye başladı. Başlangıçta, kökleri ve yaprakları olmayan gövdelerden ibarettiler. Hayvan olarak ise karada sadece kırkayaklar, kanatsız böcekler ve kurtçuklar vardı. Omurgalı hayvanlar henüz sudan karaya çıkmamışlardı. Her ne kadar damarlı bitkilerin karadaki yaşamları, Prototaksites'in belirmesinden 40 milyon yıl önce başlasa da, boyları çok kısaydı. Devonyen'in sonuna gelindiğinde ise büyük ağaçlar, eğrelti otları, tohumlar, yapraklar ve kökler evrilmiş durumdaydı. (Bkz. Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar)

Organizmayı mantar olarak tanımlayan ekip, Prototaksites'de ve 400 milyon yıl önce onunla aynı ortamda yaşamış olan bitkilerde bulunan iki farklı karbon izotopunu analiz etti. Bitkilerin metabolizması fotosentez ile sınırlıdır. Enerjilerini güneşten ve karbonlarını da havadaki karbon dioksitten aldıkları için herhangi bir bitki türünün tüm örneklerinde, karbon-12'nin karbon-13'e oranı benzerdir. Fakat örneğin hayvanlarda, bu oran yedikleri yiyeceklere göre belirlenir. Yani, bireyler arasında karbon-12'nin karbon-13'e oranı oldukça fazla değişkenlik gösterebilir. Prototaksites örneklerine bakıldığında, bu iki izotopun oranında, bir bitki türünden beklenemeyecek denli çeşitlilik olduğu saptandı. Yerbilimsel süreçler, fosillerin izotopik bileşimlerini değiştirebilir. Bu nedenle ekip, örneklerdeki karbon izotoplarının jeolojik değil de, organik etkenlerden kaynaklandığını doğrulayacak sınamalar yaptı. 2010 senesinde ise Prototaksites'in koyunotuna benzerliği tekrar gündeme geldi. Şu anda bilim dünyasında büyük ölçüde mantar olduğuna ilişkin kanı yaygın olmakla birlikte, netleştirmek ve fikir birliğine varmak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor.

Suudi Arabistan çölünde bulunan bir Prototaksites fosili. (Kaynak: Review of Paleobotany and Palynology, Vol. 116, "Rotted wood–alga–fungus: the history and life of Prototaxites Dawson 1959, by Francis Hueber, p. 146, Smithsonian Institution, Copyright 2001, with permission from Elsevier.)

Kaynaklar:

https://bilimfili.com/gizemli-dev-prototaksites/

 
a45UyF587661-170819180119 Oraj Poyraz At 0raj.p0yraz@neomailbox.net 0raj.p0yraz@neomailbox.net
2017/08/19  18:25 2  65  alelma@yahoogroups.com

 
--

Esek sahibinden esekligi yuzunden kacar, halbuki sahibi iyiliginden dolayi onun pesinden kosar.

Mevlana

Resulullah sav buyurdular ki:
Bir seyde ugursuzluk olsaydi, bu atta, kadinda, meskende olurdu.

Buhari, Cihad 47, Nikah 17; Muslim, Selam 119, 2226 Muvatta, Isti zan 21

Din gercek sefaletin ifadesi, gercek sefalete karsi protesto, ezilen yaratiklarin ic gecirmesi, kalpsiz bir dunyanin duygusu, ruhsuz kosullarin ruhu...
Insanlarin afyonudur.

Karl Marx
Grup eposta komutlari ve adresleri :
Gruba mesaj gondermek icin : ozgur_gundem@yahoogroups.com
Gruba uye olmak icin : ozgur_gundem-subscribe@yahoogroups.com
Gruptan ayrilmak icin : ozgur_gundem-unsubscribe@yahoogroups.com
Grup kurucusuna yazmak icin : ozgur_gundem-owner@yahoogroups.com
Grup Sayfamiz : http://groups.yahoo.com/group/Ozgur_Gundem/
Arzu ederseniz bloguma da goz atabilirsiniz : http://orajpoyraz.blogspot.com/

BitCoin URL: 16496HKpgEEpx1d6t688HiXXdJP5jdA9xo





zaman:

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder