| Neden Deizm derseniz? Kişisel sohbetlerde hep dikkatimi çekmiştir. Kendini Sünni Müslüman olarak tanımlayan bir çok kişi ayrıntılara indiğimizde anlıyorum ki, gerçekte deist, agnostik ya da panteist. Fakat herkesde genel bir kaygı var. Din sanki bir etnik aidiyet gibi, kişiler açısından ben Müslüman değil, Deist, Ateist, Agnostik, ya da Panteistim demek çok zor ve sıkıntılı görünüyor. Ve genel olarak kişilerde inancını kendi kendine dahi itiraf etmekte büyük sıkıntılar yaşanıyor. Ben açıkça söyleyeyim, kendini Müslüman olarak tanımlayan kişileri önemli bir bölümünü eğer doğru bir şekilde isimlendirmek gerekirse genel olarak yukarıda saydığım guruplardan birine dahil olmaktadır. Bir kez daha kendininizi ve etrafınızı gözden geçirin, gerçekte neye inandığınızı bilin ve kendinize itiraf edin istedim. Sırada diğerleri var... |
Deizm ya da Yaradancılık;
Tüm dinleri reddeden ancak tanrının varlığına inanan inanç şeklidir. (Burada bir paradoks var gibi gözüküyor. Bütün dinleri reddeden bir inanç şekli o zaman kendisini de reddeder. Belki de diğer bütün dinleri reddeden şeklinde değiştirmek gerekir. OP.)Deizm ya da Yaradancılık, tüm dinleri reddeden ancak tanrının varlığına inanan inanç şeklidir.
Dinler reddedildiği için peygamberler, kutsal kitaplar, cennet ve cehennem, melek, şeytan gibi kavramların hiçbirinin deizm inancında yeri yoktur.
Sadece evreni ve doğa kanunlarını koyan, bunun ardından evrene ve insanlığa hiç bir müdahalesi olmayan tanrıya inanılır.
Bu tek inancın kaynağı, dolaysız yoldan algılarımızla doğaya ve insanın yapısına duyulan hayranlık ve bunları bir yaratan (tanrı) olması gerektiğine olan inançtır.
Deizmde ibadetlerin ve dinsel ritüellerin olmamasından dolayı ateistler ile deistler arasında günlük hayatta, pratik anlamda bir farklılık yoktur.
Deizm, evrim teorisine karşı değildir.
Deizme göre insan, tanrının oluşturduğu kurallar çerçevesinde, daha ilkel canlıların evrimleşmesi sonucu oluşmuş olabilir.
Bir tanrıya inanmak, o tanrının, insanı aşama geçirmeksizin bir anda yarattığı fikrine de inanmayı gerektirmez.
Musevilik, Hıristiyanlık, İslam gibi semavi dinlerin kimi yorumlarında insanın, önceden evrim geçirmeksizin yaratıldığına inanılır.
Evrim teorisine karşı akıllı tasarım görüşü ortaya atılmaktadır. Bu inanış deizmde yoktur.
Deist düşünce; eski zamanlardan beri (örn. Herakleitos) vardır.
Deizm kelimesi ise; 17'inci yüzyılda özellikle İngiltere'de kullanılmaya başlamıştır.
Doğa dinine inanış 17'inci yüzyılda Avrupa'da bir devrim olmuş; birçok kültür bu akıma destek vermiştir.
Rönesans dönemindeki hümanist yaklaşım; Avrupa'nın klasik Roma ve Yunan dönemindeki düşünceleri çalışmaya itmiştir.
Bunun yanı sıra; eski dokümanların analiz edilmesi doğrultusunda ve bilimin de sunduğu olgularla tarihte ilk defa Hristiyan toplumlar tarafından İncil eleştirilmiştir.
Yapılan araştırmalar doğrultusunda; Dünya tarihi'nin İncil'de anlatıldığından çok daha farklı olduğu ortaya çıkmıştır.
Mitoloji üzerine yapılan araştırmalarda da; birçok dinin kendinden önceki dinlerden örnekler alarak hikayelerde karakterlerin isimlerini değiştirerek kullandığını ortaya çıkarmıştır.
16'ıncı ve 17'inci yüzyılda Avrupalıların Amerika, Asya ve Pasifik'i de keşfetmesinden sonra; aradaki farklılıklardan, dini Nuh'tan geliş teorisinin bozduğuna inanmışlardır.
Bu doğrultuda; Hristiyanlığın birçok din arasındaki dinlerden biri olduğunun farkına varılmış; ve hiç bir şeyin bir dinin diğerinden daha iyi ya da daha doğru olduğunu ispatlamayacağına inanmışlardı.
20. yüzyılda kuantum kuramının gelişmesiyle beraber fizik felsefesi belirleyici bir güncellik kazanmış, evrenin doğasının belirlenirci mi yoksa belirlenemezci mi olduğu çokça tartışılmış ve kuantum mekaniğinin farklı yorumları ortaya atılmıştır.
Önbilimsel nitelikte ortaya çıkan bu yorumlar daha sonra bilimsel bilginin sentezlenmesine ve çeşitli teorilerin hem düşünce deneyleriyle hemde yüksek enerjili parçacık hızlandırıcıların, dev teleskopların ve uzay sondalarının kullanıldığı gözlem ve deneylerden elde edilen sonuçlarla matematiksel formülasyonlara oturtarak ispatlamasına ön ayak olmuştur.
20.yüzyılda gelişen bilimsel keşifler (1915-genel görelilik kuramı, 1929-kırmızıya kayma, 1964-kozmik mikrodalga arkaplan ışıması) ışığında Büyük Patlama ile bir başlangıcı olduğu kanıtlanmıştır.
1957'de Hugh Everett'in formülasyonunu ortaya koyduğu kuantum mekaniğinin çoklu-evrenler yorumuna göre gerçekliğin kendisi olarak tüm kainat için tek ve evrensel bir dalga fonksiyonu mevcuttur.
Bu evrensel dalga fonksiyonu herşeyin dalga fonskiyonu olarak, bildiğimiz dünyamızdaki bütün olasılıkları ve hatta bunun dışında evrilmesi olası bütün dünyaları kapsamaktadır. [2]
Deizmde, evreni bir ilk nedenin sonucu olarak evrensel kanunlar çerçevesinde yaratan tanrının, sonrasında deterministik olarak gelişen olaylara müdahalede bulunmadığına inanılmaktadır.
Deizmin özellikleri
Deizm'in merkezinde iki kural bulunmaktadır.
- İlan edilmiş bir dinin reddi - (bu Deizm'in negatif - eleştirici bakış açısından yönüdür)
- Mantığın bize dini doğruları öğretebileceği - (bu da Deizm'in pozitif - yapıcı bakış açısından yönüdür)
Eleştirici deizm öğeleri şunları içerir:
- Tanrı tarafından ilan edilmiş veya yazıldığı iddia edilen kitaplara sahip olan dinlerin reddi.
İlahi olduğu savunulan kitapların Tanrı'nın sözü olduğunun reddi.
Mucizelerin ve kehanetlerin reddi.
Dini bilinmez öğelerin reddi.
Kutsal kitaplardaki yaratılış hikâyelerinin ve insanların doğuşta günahkar olduklarının reddi.
Kaynağı ilahi ilan edilen tüm dinlerin reddi.
Yapıcı deizm öğeleri de şunları içerir:
- Tanrı vardır ve kainatı yaratmıştır.
- Tanrı insanların mantıksal davranmasını ister.
- İnsanların ruhları ölümden sonra hala vardır, bu doğrultuda ölümden sonra yaşam da vardır.
- Yaşam sonrasında, Tanrı iyi davranışlarımızı ödüllendirecek, kötü davranışlarımızı cezalandıracaktır.
- Bu konu deistlere göre değişiklik gösterir.
- Kişisel olarak deistlerin düşünceleri oldukça geniş ve değişiktir.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Deizm
--
-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~-~
Durust politikaci, bir kere satin alininca taraf degistirmeyen politikacidir.
Simon Cameron.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder