Öztin Akgüç: Uluslararası Rezervin Yeterliliği
20 Eylül 2013
Merkez bankalarının ülkenin altın ve döviz rezervlerini korumak, altın ve döviz rezervlerini ülke çıkarlarına uygun biçimde yönetmek, devletin vadesi gelen dış yükümlülüklerini zamanında yerine getirmek gibi görevleri de vardır.
Merkez Bankası devletin mali ajanı, hazinedarı olarak bu görevleri yerine getirir.
Uluslararası rezerv veya rezerv varlık ülkenin uluslararası ödemelerde yükümlülüklerini yerine getirmekte kullanabileceği değerleri, imkânları ifade eder.
Bir ülkenin resmi rezerv varlıklarını devletin, merkez bankasının sahip olduğu ülkenin altın ve konvertibl döviz mevcudu ile IMF'de serbestçe kullanabileceği çekim hakkı oluşturur.
Üye her ülkenin, IMF'de kotası, bir anlamda sermayeye iştirak payı vardır.
Kota, aynı zamanda IMF'den serbest çekme için de bir ölçü oluşturur.
Ülkeler IMF'nin onayı olmadan serbest çekme imkânlarını, rezerv dilimini kullanabilirler.
Bu nedenle IMF'de serbestçe kullanılabilecek imkân da resmi rezervler içinde yer alır.
Merkez Bankası'nın bilançosunun aktifine bakıldığında, bankanın altın ve döviz varlıkları görülür.
Bankanın yeni bilanço formatında bu varlıklar altın, yabancı para banknotlar, yurtdışı bankalar, rezerv dilim pozisyonu olarak yer almaktadır.
Merkez Bankası'nın rezervi diye aktifteki bu tutar açıklanmaktadır.
Muhasebe yazınında bu tutar basit rezerv olarak tanımlanmaktadır.
Bilançonun pasifi, altın ve döviz varlığının kaynağını, nasıl fonlandığını gösterir.
Bankanın döviz varlığının çok önemli bir bölümünün kaynağını bankacılık sektörü mevduatı, daha açık bir deyişle bankaların Merkez Bankası'na (MB) yatırdıkları zorunlu karşılıklar oluşturur.
Bankalar, döviz yükümlülüklerinin MB tarafından belirlenen belli bir oranını, zorunlu karşılık olarak MB'ye yatırmak zorundadırlar.
MB, yakın geçmişte ROM (rezerv opsiyon mekanizması) başlığı altında bir uygulama başlatmıştır.
Bankalar TL yükümlülüklerinin belli bir oranını da (ROK-rezerv opsiyon katsayısı) döviz ve altın olarak MB'ye yatırmaktadırlar.
Ayrıca MB'de önemli tutarda yabancı para, diğer mevduat bulunmaktadır.
Bu mevduatın büyük bölümünü işçi dövizleri, kredi mektuplu döviz tevdiat hesabı, Dresdner hesabı olarak da döner ifade edilen mevduat oluşturmaktadır.
Yurtdışında çalışanlardan döviz olarak sağlanan mevduat da bankanın yükümlülüğüdür.
Uluslararası kuruluşların mevduatı da MB'ye yatırılmaktadır.
MB'nin bankalara, yurtdışında çalışanlara, uluslararası kuruluşlara karşı döviz yükümlülükleri vardır.
Bankanın altın ve döviz varlığından, yabancı para yükümlülüklerinin düşürülmesi yoluyla bankanın net döviz varlığı hesaplanmaktadır.
Banka tüm dış varlıklarını satabilir mi?
Teorik olarak satabilir.
Ancak, döviz yükümlülüklerini de zamanında yerine getiremez duruma düşer.
MB risksiz bir banka değildir.
Döviz likidite riski, kur riski gibi riskler MB için de söz konusudur.
MB'nin yükümlülüklerini yerine getirememesi, bu konudaki gecikmeler, bankanın temerrüde düşmesine yol açar.
Merkez Bankası temerrüdü herhalde bir ülkenin itibarı açısından en istenmeyecek durumdur.
Merkez Bankası ne kadar rezerv tutmalıdır?
Bastığı para rezerv para niteliğinde olan bir merkez bankası ile bastığı para sadece kâğıt üstünde konvertibl olan bir merkez bankasının bulunduracağı rezerv tutarı doğal olarak çok farklıdır.
Türkiye sürekli cari işlem açığı veren kısa vadeli dış borcu fazla, bankacılık kesimi ve özel kesimin döviz pozisyon açığı yüksek, parası kâğıt üstünde konvertibl olan, parası uluslararası piyasalarda işlem görmeyen bir ülkedir.
Böyle bir ülkede merkez bankasının rezerv tutma ve yönetmede son derece ihtiyatlı olması gerekir.
MB, cari işlemler açığının büyük boyutlu sürdüğü bir dönemde faizleri düşük tutarak sermaye hareketlerini kontrol etmeyi, kurda istikrar sağlamayı, cari işlemler açığını fonlamayı ve enflasyon hedefini gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır.
İktisatta imkânsız üçlemeden söz edilir.
MB'nin yapmaya çalıştığı da çoklu imkânsızlıkları bir arada eş anlı gerçekleştirmeye çalışmaktır.
Sonucunu göreceğiz.
Cumhuriyet
a45UyF587661-201307301451-10
undefined
zaryop:jaro
Dusman isterseniz dostlarinizi gecmeye calisiniz.Dost isterseniz , birakin , dostlariniz sizi gecsin.
La rochefoucauld
| Kurmus oldugum gruba uye olun Moderasyonsuz, sansursuz ve ozgur bir gruptur: Ozgur_Gundem-subscribe@yahoogroups.com | Ayrilmak isterseniz de : Ozgur_Gundem-unsubscribe@yahoogroups.com | Grup Sayfamız : http://groups.yahoo.com/group/Ozgur_Gundem/ | Arzu ederseniz bloguma da goz atabilirsiniz. http://orajpoyraz.blogspot. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder