MERKEZ BANKASI PARA BASIYOR TÜRKİYE EKONOMİSİ ÇÖKÜYOR!
22.06.2018
İkinci Dünya Savaşı'nın bitmesine yakın 1944'te ABD'nin küçük bir kasabası olan Bretton Woods'da toplanan Birleşmiş Milletler Para ve Finans konferansında Bretton Woods sistemi'nin kabul edildiğini hatırlatan Yavuz bu sistem ile bağımsız ulus-devletlerin kendi aralarında ortak bir parasal düzen üzerinde anlaştığını belirterek; "Bu konferansta altına dönüştürülebilen tek para biriminin dolar olmasına diğer para birimlerinin değerlerinin de dolara göre ayarlanmasına karar verilmiştir. Anlaşmaya katılan ve parasını altına dönüştürülebilir yapmayı kabul eden her ülkenin parasının değeri dolara göre saptanmıştır. Anlaşma ile 1 ons altın = 35 dolar ya da 1 dolar 0 88867 gr. altın olarak belirlenmiş ve ABD dış talep olduğunda doları bu paritesi üzerinden altına çevirmeyi kabul etmiştir. Ülke yıllardır karşılıksız para bastı ve basmaya da devam ediyor. Peki bu nasıl mümkün olabiliyor? 70'li yıllarda henüz dolar altına endeksliyken dönemin ABD Başkanı Richard Nixon bir sorunu çözmeye çalışıyordu: ABD'nin sahip olduğu altının büyük ve önemli bir kısmı ülke dışına çıkıyordu. Peki altın neden ABD'yi terk ediyordu? Altının ABD'yi terk etmesinin nedeni problemin temeline dönülerek bulundu. Ülkenin dış ticaret açığı hızla büyüyordu. Yani ülke ulus olarak ürettiğinden fazlasını tüketiyordu. O dönem ABD çok fazla Avrupa ve Japon malı aldığı için onlara sattığı ürünlerle onlardan aldığı ürünler arasındaki fark altınla tahsil ediliyordu. Zira o dönemde ülkenin parası dolar hâlâ altına dayalı bir paraydı. 1971'de dolar gerçek bir para olmaktan değişim aracı olarak kullanılan bir para birimine dönüştürüldü Başkan Richard Nixon bu problemi çözmek için 1971 senesinde doları bir varlık olmaktan çıkararak bir yükümlülük bir borç senedi haline dönüştürdü. Bu tarihten sonra altın karşılığı olmasa dahi ülkenin sınırsızca para basması mümkün oldu. Lakin her şey parayı bir varlık olmaktan çıkartmak ve sınırsızca basabilmek kadar kolay ve tozpembe değil. Günümüzde ABD'nin dış ticaret açığı son derece yüksek ve dünyaya ödemekle yükümlü olduğu borç senetlerinin miktarı da oldukça fazladır. ABD'nin karşılıksız para basmasını tıpkı karşılıksız çek yazmaya benzetebilirsiniz. Üzerinde yazılı miktardaki bir paranın bankada bulunmadığı karşılıksız bir çek yazdığımızda ABD'nin karşılıksız para basmasından farklı olarak bizim karşı karşıya kalacağımız durum tutuklanıp hapse atılmamız olurdu. Çılgınca geliyor olabilir ama tek fark bu. Karşılıksız basılan dolar sadece geçici bir çözüm oldu günümüzde eleştiriler sürüyor ABD'nin istediği kadar para basmış olması 1971'deki problemi ancak geçici olarak çözebildi. 1971'de yaşanan bu değişim sonrasında çok daha fazla problem ortaya çıktı. Son yıllarda ABD kendi içerisinde doların tekrar altına dayalı bir para olup olmaması gerektiğini tartışıyor. Bir taraf altın standardına dönülmesi gerektiğini bir diğer taraf da bu fikrin doğru olmadığını savunuyor. Başkanlık seçimlerinden hemen önce New York Times'da ABD'nin altın standardına dönüş fikrine karşı çıkan bir makale yayımlanmış bu makaleye en sert tepki iş dünyasının önemli isimlerinden Forbes'un icra kurulu başkanı Steve Forbes'dan gelmişti. Forbes Times'da yayımlanan makalenin berbat mitlerle dolu olduğu ve cehalet içerdiği yorumunda bulunmuştu. Başkanlık seçimlerinde büyük umut vadeden Cumhuriyetçi Partiden aday Ted Cruz da altına dayalı bir para fikrini savunuyordu. Aslında sayıları hızla artan Cumhuriyetçilerin büyük kısmı bu fikri savunuyor ki onlardan biri de şu anda Başkanlık koltuğunda oturan Donald Trump. Sonuç olarak 1971 senesinde dolarda yaşanan değişim o dönemde bir çözüm olsa da günümüzde hem ABD hem de diğer dünya ülkeleri için önemli bir sorun olmaya başladı. ABD karşılıksız para basıp her şeyi satın almaya devam ediyor ama bunun bedelini ödemeye de yaklaşıyor. Ülke içerisindeki tartışmanın sebebi de bu. https://ekonomist.co/ekonomist/ekonomi/abd-karsiliksiz-para-basmasi-12511/
Hükümetin 24 Haziran seçimleri öncesi verdiği ekonomik teşvik ve vaatler için ihtiyaç duyulan para Merkez Bankası tarafından basılıyor. ALTINA DAYALI BİR DOLAR DIŞ TİCARET AÇIĞI HIZLA BÜYÜYEN ABD İÇİN ÖNEMLİ BİR SORUNDU
Richard Nixon
Dolar
Amerika Birleşik Devletleri
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) son 15 günde 23 milyar TL karşılıksız para bastı. Merkez Bankası tedavüldeki paranın miktarını hızla arttırarak hükümetin 24 Haziran seçimleri öncesi verdiği ekonomik teşvik ve vaatler için ihtiyaç duyulan 23 milyar TL'yi karşılıksız para olarak bastı.
Haziran ayının başında tedavüldeki para 137 milyar TL'yi gösterirken haziran ayı ortasında bu rakam 160 milyar TL'yi gördü.
Uzmanlar basılan 23 milyar TL karşılıksız paranın yaklaşık %15 emisyon (devletin piyasaya sürdüğü para) hacmini arttırarak ülkeyi felakete sürükleyeceğini ve enflasyonu arttırabileceğini belirtti.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası resmi sayfasındaki bilanço veri tablosu
Mali bütçe açığı veren Türkiye gibi ülkelerde karşılıksız olarak bastığınız her 1 TL enflasyonu çok ciddi arttırmaktadır.
Herhangi bir ülkenin Merkez Bankasının para basabilmesi için hazinede bastığı para karşılığı kadar altına sahip olması gerekir.(YOK BÖYLE BİR ŞART. 1971 YILINDAN BU YANA YOK. )
Amerika global kriz döneminde ayda 10-20 milyar dolar basamadığı halde Türkiye'nin ekonomik kriz yaşadığı bu dönemde 23 milyar TL karşılıksız para basması ekonomistleri ve vatandaşları fazlasıyla endişelendirmektedir.
Gelişmekte olan ekonomilere ilişkin analizleri ve döviz kuru tahminleri ile tanınan John Hopkins Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Steve Hanke'nin Türkiye'de yıllık enflasyon hesabı tartışma yarattı.
Hanke Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) resmi verilerine göre Mayıs ayında yüzde 12 5 olan enflasyonun 19 Haziran itibariyle yüzde 38 5 olduğunu iddia etmiş ve Türk ekonomistler Twitter'da Hanke'ye tepki gösterdi.
Türkiye'nin bu şartlar altında devalüasyona gideceği ekonomi uzmanları tarafından aylar öncesinden uyarılmıştı.
Devalüasyon Nedir?
Devalüasyon bir ülkenin resmi para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değerinin azaltılmasıdır.
Devalüasyon devlet tarafından ülke ekonomisine yapılan dışarıdan bir müdahaledir.
HaberAyyıldız-Özel Haber/Kübra Baltacı
-- a45UyF587661
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder