================================

OSMANLI DÖNEMİNDE YAĞMALANAN SELÇUKLU SARAYI: ALAEDDİN KÖŞKÜ

19.08.2019 11:13

Emre Taş/ Tarih-i Kadim

Osmanlılar II. Murad'dan (1421-44 1446-51) itibaren Timur darbesinin yarattığı meşruiyet sarsıntısını gidermek için ciddi bir tarih yazım faaliyetine başladılar. Özellikle Yazıcızâde Ali'nin Tevârîh-i Âl-i Selçuk'u (Selçuklu Hanedanı Tarihleri) ve onu izleyen Tevârîh-i Âl-i Osmân geleneği neredeyse ağız birliğiyle Selçukluları Osmanlıların resmî önceli ve meşruiyetin aktarıcısı olarak gösteriyordu. Enverî ve Kemal gibi bazı 15. yüzyıl yarı-resmî tarihçileri daha da ileri giderek Selçukluları Osmanlılar için soyca da "ecdat" belirlediler. Ancak Selçuklu sarayı özelinde bu söylemin pek de bir karşılığı olmuş gibi görünmez.

Konya'da vaktiyle surların bir iç kale oluşturduğu Alaeddin Tepesi içerisinde Anadolu Selçuklularının imparatorluk merkezi olan Alaeddin Köşkü bulunuyordu. Yapı aslında II. Kılıçarslan döneminde (1155-1192) inşa edilmiş bir deprem nedeniyle Alaeddin Keykubad (1220-1237) tarafından onarılınca onun adıyla anılmıştı.

Anadolu Selçuklu Devleti 1308'de yıkıldı köşk Karamanoğulları'na geçti. Şehrin 1468'de nihai olarak Osmanlılara katılımıyla da beylerbeylik yerleşkesi oldu. 1474-1481 yılları arasında Sultan Cem burada sancak beyi sıfatıyla oturdu. Fâtih Sultan Mehmed (1451-1481) ve III. Murad (1574-1595) zamanlarında onarımdan geçirilmişti.

Matrakçı Nasuh (öl. 1564) Beyân-ı menâzil adlı eserinde iç kaledeki köşkü Konya minyatürünün merkezinde tasvir eder. 1648'de Konya'yı gezen Evliya Çelebi Seyahatnâme'sinde burayı eski İran hükümdarlarının ulu kasırlarına benzetir.

Nasuh'un Beyân-ı menâzil'deki Konya minyatürü ve Alaeddin Köşkü

Köşk 17. yüzyılda terk edildikten sonra yapacakları inşaatlar için kolay yoldan taş temin etmek isteyen fırsatçıların hedefi hâline geldi. 1994'te Vakıflar Dergisi'nde yer alan "Sultan Alaeddin Sarayı" başlıklı makalesinde Zeki Atçeken'in incelediği Konya Şeriyye Sicil Defterleri Selçuklu yadigârı sarayın yağmalanma hikâyesini belgelemektedir.

Bölgeye yollanan 1673 tarihli bir fermanda bir kişiye hamam inşaatı için saraydan taş alma izni verildiği görülüyor. Bir başka buyruk Konya'da hayır kurumları inşa ettirmek isteyen Şeyh Ahmed adında birine köşk arazisinin zemini altında suistimallere yer vermemek şartıyla mermer arama izni veriyor. Takip eden bir üçüncüsü Vezir Musahip Paşa'nın Konya'daki hayratı için metruk köşkten yeter miktar taş alınmasına müsaade etmiş. 1676'da sarayın durumu teftiş edilmiş şehrin ileri gelenleri yapının bir harabeden ibaret olduğunu yalnız bir miktar bozuk duvarı ve altı ayak üzerinde bir kubbesinin kaldığını söylemişler. Bir önceki izin sonrası buradaki enkazdan 150 araba ve 2200 merkep yükü taş alındığı ve bunların 14.750 akçe değerinde olduğu anlaşılmış.

Buyruklardan birinin özeti şöyle:

Karaman Beylerbeyi ve Konya Kadısı Efendi tuğralı kutlu fermanım size ulaşınca malum ola ki ikinci vezirim ve musahibim Mustafa Paşa'nın Konya'daki hayratı için orada boş ve harabe olan Sultan Alaeddin Sarayı'ndan şimdilerde kimsenin mülkü olmayıp şeriat yönünden mahzuru yok ise hayrat için vezirim tarafından yeter miktar taş alınınca kimse mani olmaya diye fermanım olmuştur. Alakası olmayanları karıştırmayasınız ve taarruz ettirmeyesiniz. 1 Temmuz 1673'te Edirne'de yazıldı.

Atçeken'in yayımladığı Alaeddin Köşkü'nden alınan taş miktarının araştırılmasına dair kayıt.

1836'da sarayı çevreleyen iç sur çöker. Charles Texier'in 1882 tarihli gravüründe ve Friedrich Sarre'nin yayımladığı 1896 tarihli bir fotoğrafta köşkten kalan son kısımlar görülebilmektedir. Yapının tamamen yok olmasından Sarre'nin Konya Köşkü (1967) yapıtını çeviren Şahabettin Uzluk'un dipnotuna göre 1905-1908 arası Konya valiliği yapan M. Cevat Bey sorumludur. Kendisinden yapıdaki tahribatın önlenmesi konusunda yardım istenmişse de Cevat Bey binanın önemsiz bir yapı olduğunu söyleyip "Merak etmeyin ben size 200 altın lirayla daha iyisini yaptırırım" demiştir. İbrahim Hakkı Konyalı önemli eseri Konya Tarihi'nde Rizo adlı bir Rum mühendisin tamir adı altında köşkün dibini kazdığını ve eyvanın ayakta kalan ikinci katı ve duvarlarının 1907'de büyük bir gürültüyle yıkıldığını kaydeder. Çinili kitabelerini ise oradaki bir Alman konsolos memleketine götürmüştür. Semavi Eyice'nin TDV İslâm Ansiklopedisi'nde yazdığına göre yıkım bizzat Cevat Bey'in emriyle bile isteye yapılmıştır.

Alaeddin Köşkü kalıntıları (C. Texier Asie Mineure Paris 1882. )

Bugün köşk müştemilatından yalnız doğu duvarının bir parçası kalmıştır. Müzeler İdaresi hiç değilse bunu koruyabilmek niyetiyle 1961'de bir beton sundurma ile kalıntının üzerini örtmüştü. 2015'te Konya Belediyesi ve Kültür Bakanlığı'nın gerçekleştirdiği restorasyon sonucunda köşk kalıntısının üzerine şu an mevcut olmayan parçaların aslında nasıl göründüğünü betimlemek için tartışmalara neden olan bir görsel eklenti konuldu.

https://www.birgun.net/haber/osmanli-doneminde-yagmalanan-selcuklu-sarayi-alaeddin-kosku-265376

================================

- - - - - - - - - - - - -
a45UyF587661
- - - - - - - - - - - - -
Gencler cesaretimizi takviye ve idame eden sizlersiniz.
Siz almakta oldugunuz terbiye ve irfan ile insanlik ve medeniyetin vatan sevgisinin fikir hurriyetinin en kiymetli timsali olacaksiniz.
Yukselen yeni nesil istikbal sizsiniz.
Cumhuriyeti biz kurduk onu yukseltecek ve yasatacak sizsiniz.

Gazi Mustafa Kemal ATATURK

- - - - - - - - - - - - -
JEAN MESLIER : SAGDUYU TANRISIZLIGIN ILMIHALI

144. BUTUN DINLER HOSGORUSUZDUR, VICDAN OZGURLUGUNU KABUL ETMEZ VE DOLAYISIYLA IYILIGIN VE GUZELLIGIN YIKICISIDIR

Hicbir sofu yoktur ki, kendisinin bagli bulundugu mezhepten baska mezhebe girenleri, yaratilisina gore, ya dusmanlik, nefret ve tiksintiyle, ya asagilayici gozle gormesin, ya da durumuna acimasin. Ustun din, hep hukumdarin ve ordunun bagli oldugu dindir, Zayif mezheplere ustunlugunu, acimasizca ve cok asagilayici bicimde hissettirir.

Yeryuzunde henuz gercek hosgoru, gercek vicdan ozgurlugu yoktur. Her yerde, her milletin oteki butun milletlerden ayri ve ayricalikli bir sekilde sevgilisi oldugu sanilan bir Allah'a tapilir.

Her kavim yalniz kendisinin gercek Allah'a, dunya capinda Allah'a, doganin hukumdari olan Allah'a ibadet etmesiyle ovunur. Ancak, bu hukumdar, dunya arastirilir ve incelenirse gorulur ki, her toplumun, her mezhebin, her firkanin ya da her dinin mensuplari, her seye gucu yeten Allah'tan; ozenle ve calisarak ancak teveccuhune hak kazanma ayricaligina eristiklerini one suren az sayida uyruklarini kapsayan ve otekilere hic de kulak asmayan, aciz bir hukumdar yaparlar.

Din koyuculari ve bu dinleri tutan ruhaniler, dini asiladiklari milletleri otekilerden ayirmayi acik bir sekilde istemislerdir. Bunlar, kendi surulerini farkli damgalariyla oteki surulerden ayirmak istediler. Bunlar kendilerini izleyenlere, baska ilahlara dusman ilahlar, ozel ayinler, cemaatler, ibadet yerleri, dini torenler verdiler ve ozellikle kendilerine bagli guruhu, oteki dinlerin asagilayici, kufur ve igrenc olduguna inandirdilar. Bu hile ve oyunla, bu acgozlu aldaticilar, mezheplerine girenlerin ruhlarini kimseye danismadan istila edip buyulediler. Bunlari, uysal olmayan, toplum disi yaptilar, insan topluluguna baglilik ve ilgilerini yok ettiler. Fikirlerine ve kendi ayinlerine uygun fikir ve ayinlere sahip olmayanlarin tumune mahkum, lanetlenmis gozuyle baktirdilar. Iste bu sekilde, din, insanlarin yureklerini kapatmaya ve insanin hemcinslerine karsi beslemesi gereken sevgiyi yureklerden uzaklastirmaya erismistir. Uysallik, iyilikseverlik, merhametli olmak gibi ahlakin bu ilk erdemleri, dini hurafelerle kesinlikle uyum kabul etmez.
- - - - - - - - - - - - -
Ille de gercekten savasiliyor olmasi gerekmez belirleyici bir zafer mumkun olmadigindan, savasin nasil gittigi de onemli degildir.
Gerekli olan tek sey, bir savas halinin var olmasidir.

George Orwell1984

- - - - - - - - - - - - -
Birinin isine yarayacagina dair en zayif ihtimal icin bile mum yakmak, ilahi soylemek, dua etmek, zekt vermek dahil her seyi yapardim.

RICHARDS,ANN (1933-2006) ABD'li siyasetci.
Ateistin Kutsal Kitabi - Aforizmalar - Derleyen Joan Konner

- - - - - - - - - - - - -

Grup eposta komutlari ve adresleri	:
Gruba mesaj gondermek icin	:	ozgur_gundem@yahoogroups.com
Gruba uye olmak icin	:	ozgur_gundem-subscribe@yahoogroups.com
Gruptan ayrilmak icin	:	ozgur_gundem-unsubscribe@yahoogroups.com
Grup kurucusuna yazmak icin	:	ozgur_gundem-owner@yahoogroups.com
Grup Sayfamiz	:	http://groups.yahoo.com/group/Ozgur_Gundem/
Arzu ederseniz bloguma da goz atabilirsiniz	:	http://orajpoyraz.blogspot.com/

 

-------------------------------------------------
This free account was provided by VFEmail.net - report spam to abuse@vfemail.net
 
ONLY AT VFEmail! - Use our Metadata Mitigator™ to keep your email out of the NSA's hands!
$24.95 ONETIME Lifetime accounts with Privacy Features!
No Bandwidth Quotas!   15GB disk space!
Commercial and Bulk Mail Options!