27 Nisan 2011 Çarşamba

Israil'in ba$i Rusya'dan gelen Yahudilerle dertte

http://www.usasabah.com/Yazarlar/taha_kilinc/2011/04/18/israilin-basi-rusyadan-gelen-yahudilerle-dertte
Haber giriş tarihi: 18 Nisan 2011 Pazartesi

taha.kilinc@usasabah.com

İsrail’in başı Rusya’dan gelen Yahudilerle dertte

The Jerusalem Post gazetesinde geçen hafta yayınlanan bir haber, İsrail'in ciddi sorunlarından 'Rusya göçmeni Yahudiler' meselesini bir kere daha tartışmaya açtı.

Habere göre bir devlet görevlisi şunu itiraf ediyordu: "1990'larda Rusya Yahudilerini İsrail'e göç etmeye zorlamak için, onlara İsrail'den başka bir yere gidemeyeceklerini söyledik, oysa bu yalandı." Haberin ayrıntılarında, Yahudi Ajansı (Jewish Agency) yetkililerinden biri de söz almış: "Bu iddia tümüyle gerçek dışı. O dönemde isteyen birçok Rus Yahudisi Avrupa ve Amerika'ya da gitti."

1987'de başlayan Birinci İntifada, Yahudiler ile Araplar arasındaki genç nüfus dengesizliğini ortaya koymuştu. Rusya'dan gelen Yahudiler, Birinci İntifada sonrası dönemde, İsrail'in dinamik nüfus ihtiyacını karşılamak üzere kabul edilmişlerdi. Rus Yahudileri, tıpkı ilk Siyonist liderlerin hayalindeki 'ideal Yahudi tipi' idiler: "Avrupalı, sarışın, eğitimli, Aşkenazi..."

Sovyetler Birliği'nin yıkılmasından sonra doğan özgürlük ortamında, İsrailli karar alıcılar, Yahudi Ajansı vasıtasıyla İsrail'e göçü ('aliya') organize ettiler. Ülkeye getirilen Yahudilerin, Yahudilik'e ne kadar bağlı oldukları hiç önemli değildi. 'Geleneksel olarak' Yahudi toplumunun üyeleri olan yaklaşık 900 bin Rus Yahudisi, yeni ülkelerinde iskân edildiler.

İsrail toplumu içindeki ayrımcılıktan, Rusya'dan gelen Yahudiler de paylarını aldılar. Dünyada insanların etnik kökenine en çok dikkat edilen ülke olan İsrail'de, ülkenin daha önceki yerlileri, Rusya'dan gelen Yahudileri benimsemekte zorlandılar. Kültürleri, dilleri ve gelenekleriyle İsrail'in genel yapısına hiç uymayan Rus Yahudileri, İsrail devleti tarafından da etiketlendi: Nüfus cüzdanlarına 'Yahudi' ibaresi yerine 'Rus' yazıldı.

Rusya'dan gelen Yahudilerin çoğu teknisyen, mühendis vb. idi ve eğitim düzeyi oldukça yüksekti. Ancak gelenlerin bir handikabı vardı: İbranice bilmiyorlardı. Çoğu İsrail'e belli bir yaşta geldiği için, İbraniceyi öğrenip aktif şekilde kullanmaya da imkân bulamadılar.

İbranice bilmemenin doğal bir etkisi olarak, Rusya'dan gelen Yahudilerin neredeyse hiçbiri -eğitim düzeyleri çok yüksek olmasına rağmen- İsrail'in kaliteli eğitim-öğretim kurumlarında ya da saygın şirketlerinde kendilerine yer bulamadılar. Bu, Rusya'dan gelen Yahudilerin, kendi içlerinde gettolara kapanmasına, Rusça okuyup-yazmalarına, Rusça eğitim yapan okullar kurmalarına, Rusça gazete-dergi vb. çıkararak kendi aralarında iletişim kurmalarına yol açtı. Rusça bugün, İsrail ordusunda İbraniceden sonra en yaygın dildir. Genç askerlerin birçoğu -İbranice bilseler de- kendi aralarında Rusça konuşmayı tercih ederler.

Rusya'dan gelen Yahudileri İsrail'de yaşayan genel Yahudi nüfustan ayıran bir diğer etken de Yahudilik'e bakış biçimleriydi. Sovyetler Birliği'nin dine karşı aşırı derecede baskıcı bir politika uygulaması, Yahudileri ait oldukları dinin bütün ritüellerinden koparmıştı. Bu, Rusya'dan gelen Yahudileri, İsrail gibi dini motiflerin çok baskın olduğu bir ülkede büyük bir boşluğa düşürdü.

Rusya'dan gelen Yahudiler, dinsel açıdan içinde bulundukları mahrumiyet durumunu aşmak için ilginç bir eğilime yöneldiler: Ortodoksluğun ritüellerini takip ve taklit etmek. Kendileri ırk olarak İbrani sayılsalar da, Rusya'dan gelen Yahudiler arasında Ortodoks pratikler oldukça yaygındır. Yahudi olduğu halde her pazar kiliselerde ayine katılanların oranı her geçen gün artmaktadır. Ancak şunu da söylemek gerekir:

Rusya'dan gelen Yahudiler açısından kiliseye gitmek 'Hıristiyanlığa iman'dan öte, Rus kültürünü yaşatmak anlamına geliyor. Zira Rusya'dan gelen Yahudilerin büyük çoğunluğu, Rus kültürünün Yahudi kültüründen daha üstün olduğu kanaatini taşıyor.

Dindar olmamanın ve 'Yahudi Şeriatı'na riayet etmemenin pratik bir görüntüsü de, 'helal yiyecekler' konusunda ortaya çıkıyor. Rusya'dan gelen Yahudiler bugün İsrail'de domuz başta olmak üzere 'Yahudi Şeriatı'nın hiçbir yasağına aldırış etmiyorlar. Bu da pratik yaşamda diğer Yahudilerle ciddi bir ayrışmayı beraberinde getiriyor.

İsrail'in Rusya'dan gelen Yahudilerle başının belâda olmasının asıl nedeni yukarıda sayılan 'entegrasyon sorunları' değil, neden oldukları kriminal vakalar.

Rusya'dan gelen Yahudiler, aile içi şiddet, cinayet, hırsızlık, uyuşturucu kullanımı ve ticareti, alkolizm ve fuhuş gibi birçok alanda kendilerini çoktan 'ispatladılar'. İsrail polis kayıtları, 'Rus' Yahudilerce işlenmiş sayısız sabıka ile dolu.

İsrail toplumu açısından 'Rus' Yahudiler, çok büyük bir huzursuzluk sebebi. Daha şimdiden, 'Rus' Yahudileri konu alan olumsuz deyimler İbraniceye yerleşmiş durumda. İsrail medyasında, Rus Yahudilerini açıkça 'fahişe', 'mafya mensubu', 'Rusya ajanı' vb. olarak niteleyen haberler bulmak mümkün.

Son yıllarda Rusya'dan gelen Yahudiler, İsrail'de kendilerine karşı uygulanan ayrımcılıkları medya gündemine taşımaya çalışıyor. Ancak kriminal vakaların ardından çoğunlukla yine kendilerinin çıkması, 'masumiyet' tezlerini zayıflatıyor. Onlar da çareyi, ülkelerine geri dönmekte buluyorlar. Günümüzde yapılan araştırmalar ve istatistikler, gelen Yahudilerin yaklaşık yarısının Rusya'ya geri döndüğünü gösteriyor. Ayrıca Rusya ve Ukrayna'da yapılan bazı güncel araştırmalar, o bölgede yaşayan Yahudilerin -yüzde 60'tan fazla bir oranla- 'asla ve asla' İsrail'e gitmek istemedikleri sonucunu veriyor.

Tüm bunların ışığında şunu söylemek yanlış olmayacaktır:

Rusya'dan gelen / getirilen Yahudiler, İsrail'in son dönemde imza attığı en başarısız operasyon olarak önümüzde duruyor. Rus Yahudileri meselesi bu anlamda ciddi bir fiyasko ve kendisi de bir Rus Yahudisi olan İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman tipi politikacılar da bu fiyaskonun -maalesef- somut bir sonucu.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder