Rusların Ermenilere olan ilgisi Çar I.Petro ile başlamaktadır. Çar I.Petro’nun meşhur sıcak denizlere inme hedefinin bir ayağını da Ermeniler oluşturuyordu.
Tarihler 26 Şubat 1992’yi gösterirken Ermeniler Türlere karşı yüzyılın son büyük katliamını gerçekleştirdiler. Hem de bütün dünyanın gözü önünde. Hocalı katliamı olarak tarihe geçen bu olayda Ermeniler resmi rakamlara göre 613 Azeri Türkünü en vahşi yöntemler ile katlettiler. Resmi olmayan kaynaklar bu rakamın binleri bulduğunu ifade ederler. Ermeniler bu gücü ve cesareti nerden bulmuşlardı? Biraz tarihten haberi olan herkes bu sorunun cevabının Ruslar olduğunu tahmin edecektir. Rusların Ermenilere ilgisi ne zaman başlamış ve bu ilginin nedeni ne idi? Ermenistan’ın doğuşuna bir göz atılacak olursa bu sorununda cevabı açıkça ortaya çıkar.
Ermenistan’ı Kafkasya’ya Ruslar yerleştirmişlerdi. Yerleştirmişlerdi diyorum çünkü tarihi süreç böyle olduğunu ispatlamaktadır. Rusların Ermenilere olan ilgisi Çar I.Petro ile başlamaktadır. Çar I.Petro’nun meşhur sıcak denizlere inme hedefinin bir ayağını da Ermeniler oluşturuyordu. Bu hedefe göre Rusya Kafkasya’nın güneyine sarkmalı İskenderun Körfezi yoluyla Akdeniz’e, Basra Körfezi yoluyla da Hint Okyanusuna çıkmalıydı. Fakat Güney Kafkasya Rusya’nın merkezine oldukça uzak kalıyordu. Bu bölgede kalıcı olabilmek Rusya’nın koruyuculuğuna ihtiyaç duyan Hıristiyan bir topluluk ile mümkün olabilirdi. İşte bu noktada Ermeniler en ideal milletti. Çar I.Petro zamanında Ermeniler ile ilk temas sağlandı. Çar Ermenilerden İran savaşı sırasında istifade etti ve onlara Rusya’ya yerleşebileceklerini ve kendilerine dini ve dünyevi her türlü imtiyazın ve garantinin verileceğini vaad etti.
Çariçe II.Katerina’ya kadar bu konuda somut bir gelişme yaşanmadı. Onun zamanında ilk kez Kafkasya bölgesindeki Ermeniler Ararat adlı bağımsız bir Ermeni devleti hayali için Ruslardan medet ummaya başladılar. Fransız İhtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik akımı Rusların elini iyice güçlendirmişti.
Fakat önemli bir sorun vardı bölgede Rusların istediği miktarda Ermeni yoktu. En kalabalık Ermeni nüfusu Revan civarında yaşıyordu ve onlarda bölge halkının ancak %18’i kadardı. Ruslar bu sorunu İran ve Anadolu’dan Ermeni transfer ederek çözdüler. 1804-1813 ve 1826-1828 tarihlerinde Azerbaycan bölgesi komple Ruslar tarafından işgal edildi. Özellikle Karabağ bölgesine bu tarihlerde İran’dan Ve Anadolu’dan kitleler halinde Ermeni göç etti. General Sisyanov 1805 yılında ki raporunda “Karabağ coğrafi bakımdan Anadolu’nun, İran’ın ve Azerbaycan’ın kapısı sayılır” diyerek bölgenin önemine dikkat çekmişti. Özellikle 1826-1828 Rus-İran savaşı sırasında yaklaşık 18 bin Ermeni aile bu bölgeye göç etti ve Ruslar tarafından en verimli arazilere yerleştirildiler.
Bu göçlere rağmen Ermeni nüfusu hala yeterli değildi. Ruslar İran ile yaptıkları 1828 Türkmençayı antlaşmasına yerleştirdikleri bir madde ile İran’dan yaklaşık 40 bin civarında Ermeni getirilerek Gence ve Revan civarına yerleşmesini sağladılar. Aynı tarihlerde Anadolu’dan da yaklaşık 80 bin civarında Ermeni bölgeye götürüldü. Ermeni göçlerinden yine bir Ermeni olan Albay Lazerev sorumlu idi. Ermeniler bölgeye getirilirken o bölgede ki Türkler ise başka yerlere göç etmek zorunda bırakılıyordu. Bölgenin etnik yapısı hızla değişiyor ve Ermeni nüfusu artıyordu. Ruslar bölgede elleri kolları olacak Hıristiyan bir devletin temellerini oluşturuyorlardı. İlk zamanlar bu bölgede ki Ermenileri Ruslaştırma çabası içerisine de girdiler hatta bu amaç ile Ermeni İlkokullarını bile kapatmışlardı. Sonradan bu uygulamadan vazgeçtiler.
Rusya daha sonra ki yıllarda da sürekli Rusya’dan, Anadolu’dan ve İran’dan getirdiği Ermeniler ile bölgedeki Ermeni nüfusunu sürekli arttırdı. Son olarak 20. Yüzyılın başında çeşitli yerlerden yaklaşık bir milyon üç yüz bin civarında Ermeni getirildi.
1850’de Rusların oluşturduğu Erivan Guberniyası 1918’de bağımsız Ermenistan’a dönüşmüştür. 1920 Yılında SSCB işgaline uğramış ve 1991’de tekrara bağımsız olmuştur. Böylece Rusların çabası ile Kafkasya bölgesinde hiç yoktan bir Ermeni Devleti var edildi.
Günümüzde varlığını borçlu olduğu Rusya’nın değil bütün batı Hıristiyan dünyasının koruyuculuğunda kendini aşan davranışlar sergileyebilmektedir. Hocalı katliamını gerçekleştiren Ermenilerin hiçbir takibata uğramamasının nedenini bu durum gayet iyi şekilde açıklamıyor mu? Sizce İsrail ve Ermenistan birbirlerine benziyor mu?
İsmail Çal - Dünya Bülteni
Kaynak:
2)KARABAG SORUNU ÜZERİNE BİR NOT-Prof.Dr.Şükrü S.Gürel (dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/454/5152.pdf)
3)TÜRKİYE-AZERBAYCAN-GÜRCİSTAN İLİŞKİLERİNDE ERMENİSTAN FAKTÖRÜ -Doç .Dr.Haluk Selvi
(www.satemer.sakarya.edu.tr/pdf/azerbaycan.pdf)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder