-------- Original Message --------
| From: | Pam <levbaba@yahoo.com> |
|---|
Saygideger dostlar;
Carmiha germe ile ilgili internette cesitli kaynaklardan bilgi topladim ve yorumladim. Bunlarin yuzde yuz dogru oldugunu iddia etmiyorum. Konuya hakim olan arkadaslarin katki yapmalarini beklerim.
Isa'nin yasadigi donemde ise "carmiha germek" tum zamanlarin en korkunc cezalandirma yontemlerinden biri. Bu yontem, siradan suclar isleyenlere degil, siyasi suc isleyenlere karsi otoritenin gucunu gostermek icin kullaniliyormus. Tarihci Herodot ve Tucidides'in cesitli eserlerinde, carmiha germe geleneginin kokenleri tam olarak bilinmese de, Pers'lilerin bu yontemi kullandigi belirtilmis. En acik kaynak olarak Behistum Yazitlari gosteriliyor. Bu yazitlarda Pers Krali Darius'un eskiya liderlerini nasil carmiha gerdirdigi anlatilmakta. Antik cagin onemli yerlesim birimlerinden olan Asos uzerindeki hakimiyet savaslarinda, Asos krali Hermesias'in Pers generallerinden biri tarafindan esir alinarak Pers baskentine gonderildigi ve orda carmiha gerildigi de bilinmekte. Kisilerin neden carmiha gerildigi sorusu, Perslerin dini inanclari ile ilgili. Bu inanca gore Persler yeri (topragi) tanrilari Ormayed'e adamislardi ve devlete isyan eden eskiyanin kani ile topragin kirletilmesini uygun bulmuyorlardi. Buyuk Iskender'in çarmih uygulamasini Misir ve Kartaca'da surdurdugu, Romalilarin ise bu uygulamayi Kartacalilardan aldigi soyleniyor.
Carmiha gererek yapilan olum, oylesine aci verici ve asagilayici idi ki, Romalilar bu cezayi kendi yurttaslari uzerinde uygulamamislar. Romalilarda, carmih cezasi isyan eden koleler veya Roma'ya bagli eyaletlerdeki siyasi suclular icin uygulanmis. Carmih uygulamasi o donemin yahudilerinde kullanilmiyor. Bolge yahudileri kendi seriatlarini uygularken taslayarak oldurme, kafa kesme, bogma veya yakma yontemlerini kullanmislar. "Daragacinda asma" cezasi ise yahudi geleneklerinde pek gozukmuyor. Yahudiler, bu yontemi zaten olmus olan kisiyi "teshir etme" veya bir nevi "ibret verme" amaci ile tercih etmisler. Putperestler ve dini asagilayanlar taslandiktan sonra, bir agaca veya kirise asilarak halka gosteriliyormus.
Isa'nin mucadelesi, ilk bakista sanki bir din mucadelesi imis gibi gorunse de, arka planda sosyal ve siyasal bir kavganin oldugu cok acik. Kendisine yoneltilen suclamalar, mucadelenin toplumsal yonunu gostermekte:
"Bu adamin ulusumuzu yoldan saptirdigini gorduk. Sezar'a vergi odenmesine engel oluyor, kendisinin de Mesih, yani bir kral oldugunu soyluyor."
Isa'nin sorgulanmasi, tarihteki en karmasik davalardan biri ve kolayca gercekten sapilarak asiri yorumlar yapmak mumkun. Benim anladigim kadari ile, bazi yahudilerin Isa'nin cezalandirilmasindan yana olmasinda iki ana sebep var. Bunlardan birincisi, Isa'nin kutsal tapinagi bir alisveris merkezine cevirenlere yonelik elestirileri ve bunun yahudi alimlerince bir hakaret olarak kabul edilmesi. Fakat asil belirleyici sebep; Roma ile iyi gecinmek isteyen bolge yahudilerinin, boyle bir isyan bastirilamazsa, baslarinin derde gireceginden korkmus olmalari. Tarihci Paul Maier, bu olguyu soyle aciklamis: "Pompei, Filistin bolgesini M.O 63 yilinda ilk fethettiginde Filistin'de bir duzine baskaldiri vardi. Romalilar bunlarin cogunu zor kullanarak bastirmislardir. Nasirali Isa'nin yonetiminde baska bir baskaldiri otorite dengesini ortadan kaldirir ve Roma lejyonlarinin tum bolgeyi isgaline neden olurdu."
Bu, gayet kolay anlasilabilen bir korku. Roma lejyonlari, hem cekirdek askerlerden, hem de para karsiligi vurus gucunu devletin hizmetine veren acimasiz savascilardan kuruluydu. Bolge, yeniden Roma lejyonerlerinin istilasina ugrarsa, lejyonerlerin hakli-haksiz ayrimi yapmayacaklari cok acikti.
Isa, hem yahudi hukukcularin, hem de Roma hukukcularinin bulundugu 6 durusma sonrasinda carmih cezasina carptirildi. Kayitlara gore, Isa'ya pisman oldugunu soylemesi icin firsatlar sunulmustu. Fakat O, mesih oldugunu ve yahudilerin krali oldugunu tekrarlamakta israr edince, cezayi uygulamak kacinilmaz hale geldi. Isa'nin olumunun ardindan, cesedine Roma yetkilisi tarafindan bir yafta asilmisti. Soyle yaziyordu: "Nasirali Isa. Yahudilerin krali."
Durusmanin ardindan, halka bir gozdagi ve ibret vermek icin Romalilarin klasik asagilama yontemlerine gecildi. "Flagrum" ismi verilen kirbacla cezalandirma, halkin arasinda dolastirarak alay etme, basa dikenli bir tac takilmasi uygulamalari basladi. Bu tacin yapiminda Filistin bolgesinde bolca bulunan ve gunumuzde "Mesih calisi" olarak bilinen 8-12 cm arasindaki bir cali turunun kullanildigi saniliyor. Klasik uygulamalarin arkasindan carmiha germe islemine gecildi.
Peki, carmiha gerilmenin tam olarak anlami neydi ve fiziksel etkileri nelerdi ?
Carmiha gerilme cezasi alan bir suclu, carmihin bir kismini, cezalandirilacagi yere kadar kendisi tasiyordu. Dr Pierre Barbet, carmih tasima surecini soyle anlatiyor: "Latince'de furca adi verilen V seklinde bir odun parcasi bulunup suclunun kollarina baglanirdi. Furca'nin uc kismi haclanacak kolenin boynuna yerlestirilir ve kollari da iki uca baglanirdi. Koleyi bu sekilde sokak sokak dolastirirlar ve cigirtkanlar kullanarak, isledigi sucu ilan ederlerdi."
Cok net anlasiliyor. Isa'nin trajedisi kendisine ozgu degil. Isa'dan once sayisiz suclu ve kole bu sekilde cezalandirilmis. Fakat Isa oykusunde, siyasal baskaldiri ile dinsel vahiy birlestigi icin, Isa kisa bir sure icinde onu alinamaz bir dinsel simgeye donusmeye baslamis. Dr. Barbet soyle devam etmis:
"V seklindeki odun parcasi her zaman bulunamadigindan, uzun bir tahta parcasi kullanmaya basladilar. Bu tur tahta parcalari genellikle kalin kapilarin ortasina cakilmak uzere yapilan tahtalardandi. Bu tur tahtalara Patibulum adini veriyorlardi. Bu patibulumlarin agirliklari yaklasik 40 kg kadardi ve suclunun omuzlarina baglanirdi."
Romali askerlerin bu eziyeti yaparlarken cok keyif aldiklari ve iyice olcuyu kacirdiklari anlasiliyor. Isa'yi defalarca kirbacladiktan sonra, basina dikenli bir tac yerlestiren askerler, bununla da yetinmeyip yuzune tukurmusler ve "Iste Yahudilerin krali" diye alay edip, carmih alanina goturmuslerdi.
Gunumuz hristiyanlik inancinda, Isa'nin acilarinin vurgulanmasi gayesiyle, civilenerek haca asilma motifi hep kullanilir. Oysa cesitli arastirmalar kurbanin haca civilendigi yolunda fazla kanit sunmuyor. Muhtemelen el ve ayaklari iplerle baglanmisti. Fakat, civi ile bacaklarin delinmesi ve bacak kemiklerinin kirilmis olmasi da mumkun. Bunun sebebi ise, kurbanin hayatta kalma istegi ile kendini yukari dogru cekmesinin onlenmesi. Haziran 1968'de arkeolog V.Tzaferis tarafindan Kudus'un kuzeyinde Scopus dagi yakinlarinda 4 tane mezar kesfedilmis. Yapilan kazilarda, 15 adet kabir ve bunlarda yatan 35 kisinin kemiklerine ulasiliyor. Incelemeler sonucu, 5 kisinin dogal sekilde degil, zorbalik sonucu olduruldugu anlasiliyor. Kurbanlarin topuklarindan yaklasik 15 cm uzunlugunda bir civinin gecirildigi ve sonra ayaklarinin kirildigi sonucuna variliyor. Boylece, civileme metodunun haca asmak icin degil, ama haca astiktan sonra, kurbanin olumune yakin, ayaklarinin kirilmasi icin kullanildigi tezi daha gucleniyor. Hebrew universitesi ve Hadassah tip okulu anatomi bolumunden Dr.N.Haas, bu kemikleri inceledikten sonra belirtmis ki:
"Her iki topuk da buyuk demir bir civi tarafindan delinmis ve baldirlar bilerek kirilmis olarak bulundu. Olum, haclanma sebebiyle olmus."
Carmihin vucut uzerinde uyguladigi inanilmaz acidan ve istemsiz kas hareketlerinden sonra, topuklarin demir civilerle delinip dondurulmesiyla, bir bacagin kemikleri diger bacaga baski uyguluyor, boylece kemikler kolaylikla kirilabiliyordu. Yani Ahit, Isa ile birlikte carmiha gerilen diger suclularin kemiklerinin kirildigini belirtmis:
"Bunun uzerine askerler gidip birinci adamin, sonra da Isa'yla birlikte carmiha gerilen oteki adamin bacaklarini kirdilar. Isa'ya gelince, O'nun olmus oldugunu gorduler, bu yuzden bacaklarini kirmadilar."
Carmih ceza surecinin son asamasi olan, haca asilma "crucifracture" olarak bilinmekte. Temel olarak iki islemden olusuyor. Birincisi kurbanin haca baglanmasi ve yavas yavas nefesinin kesilmesi. Ikincisi ise, son yasam direncinin engellenmesi icin bacaklarin demirler ve sopalarla kirilmasi. Carmiha baglanan bir kisiye neler oldugunu Dr. Truman Davis su sekilde anlatmis:
"Kollar yoruldukca, kaslar uzerinde buyuk kramp dalgalari yayilmaya baslar. Buna cok kotu agrilar eslik eder. Kisi, kramplar nedeniyle kendini yukari itemez duruma gelir. Kollarindan asilinca gogus boslugundaki kaslar felc olur ve intercostal kaslar hareket edemez. Cigerlere hava cekilebilir ama nefes verilemez. Sonunda karbondioksit cigerlerde ve kanda birikir, kramplar kismen azalir. Boylece, aralikli olarak nefes almak ve oksijeni iceri cekmek icin kendini yukari itmeye guc kazanir. Bir sure sonra beyne ve kalbe yetersiz kan gitmesinden dolayi tekrar cokus baslar. Kurban, bogulmamak icin biraz da istem disi olarak kendini yukari ceker. Bedenin ust kisimlarinda kalan kanin yeniden dolasimi saglanir. Eger yetkililer bu eziyetin daha fazla surmesini istemiyorlarsa, kurbanin bacaklari dizlerinin altindan bir sopa ile kirilir. Bu son mudahalenin ardindan bogulma ve kalp yetmezligi gelir ve kurban olur."
Carmiha gerilen kisinin ne zaman oldugu bazen anlasilmiyordu. Carmihtaki kisi, umutsuzca debelenirken, aniden yasam belirtileri sona erebiliyordu. Yetkililer bir sure bekledikten sonra, oldugu dusunulen sucluya bir mizrak sokuyorlar ve kanin akisidaki belirtilere bakarak olumu teyit ediyorlardi. Incil, Isa'nin bedeninin de bu sekilde kontrol edildigini anlatiyor:
Cellatlardan biri Isa'nin bogrune bir mizrak sokmustu ve "hemen kan ve su akti." Yohanna 19:34
Incil'deki bu anlatimdan, anatomi uzmanlari soyle bir sonuc cikariyorlar. Kalbi cevreleyen sac'tan sulu bir sivinin ciktigi anlasiliyor. Bu yuzden sok nedeni ile kalbin zayiflamasi ve buzusmesi gerceklesiyor. Operator Dr. Stuart Bergsma, Incil'deki "kan ve su" anlatimini yorumlamis: "Sagligi yerinde olan insanlarda 20 ya da 30 cc ye kadar miktarda perikardiyal sivi bulunmaktadir. Perikard'i ve kalbi delen bir yaradan su olarak tanimlanabilecek yeterli miktarda sivinin akmasi muhtemeldir."
***
Cok ic karartici bir konu oldugunu biliyorum. Ama arasira gecmise donup insanlarin birbirlerine karsi ne kadar zalim olabileceklerini hatirlamakta fayda var. Isa oykusunun bundan sonrasi artik dinsel ve mucizevi bir sekilde devam ediyor ki, benim bunlara inanabilmem mumkun degil. Galiba, Isa bir siyasi baskaldirici olarak Roma sistemine acikca meydan okumustu, ama O bile isminin bu derece yayilacagini ve olumunun ardindan Rab'bin oglu gibi sifatlar kazanacagini tahmin edemezdi. Yine de Isa, cok buyuk bir gorevi yerine getirdi. Kendisinden once bu sekilde canavarca oldurulen nice insanin acilarinin bir sembolu oldu. Inaniyorum ki, bu guzel insana layik olmak icin, siyasi dusuncelerimiz ne olursa olsun, her cesit iskenceye karsi cikmaliyiz ve dinsel inanclarimizi zulme asla alet etmemeliyiz.
Yorumlar her ne olursa olsun; artik boyle acilarin yasanmamasini diliyorum.
Sevgili Isa'yi yurekten selamliyorum, O'na duydugum sevgiyi belirtmeyi bir borc olarak kabul ediyorum.
saygilar
levent
Carmiha germe ile ilgili internette cesitli kaynaklardan bilgi topladim ve yorumladim. Bunlarin yuzde yuz dogru oldugunu iddia etmiyorum. Konuya hakim olan arkadaslarin katki yapmalarini beklerim.
Carmiha gerilme
Tarih icinde, insanin isledigi vahsetin ve zulmun hicbir siniri olmadigi goruluyor. Olaylarin arkasinda elbette hakimiyet kavgalari var. Bunlara on planda etnik, dinsel endiseler eklenebiliyor. Kavimlerin birbirleri ile carpistigi bu kanli surec icinde "iskence" olgusu hep yerini almis. Yakin zamanlarda, filistin askisi, domuz bagi gibi son derece zalim uygulamalari gorduk. Bunlarin yaninda, iskence yapilan kisinin basina cuval gecirip su dokmek, cirilciplak soyup asagilamak, saldirgan kopekleri kullanarak korkutmak, elektrik vermek, ac ve susuz birakmak gibi onlarca iskence metodu var. "Cin iskenceleri", "Nazi iskenceleri" gibi belli bir kavme veya ideolojiye ait uygulamalar da gorulebiliyor.Isa'nin yasadigi donemde ise "carmiha germek" tum zamanlarin en korkunc cezalandirma yontemlerinden biri. Bu yontem, siradan suclar isleyenlere degil, siyasi suc isleyenlere karsi otoritenin gucunu gostermek icin kullaniliyormus. Tarihci Herodot ve Tucidides'in cesitli eserlerinde, carmiha germe geleneginin kokenleri tam olarak bilinmese de, Pers'lilerin bu yontemi kullandigi belirtilmis. En acik kaynak olarak Behistum Yazitlari gosteriliyor. Bu yazitlarda Pers Krali Darius'un eskiya liderlerini nasil carmiha gerdirdigi anlatilmakta. Antik cagin onemli yerlesim birimlerinden olan Asos uzerindeki hakimiyet savaslarinda, Asos krali Hermesias'in Pers generallerinden biri tarafindan esir alinarak Pers baskentine gonderildigi ve orda carmiha gerildigi de bilinmekte. Kisilerin neden carmiha gerildigi sorusu, Perslerin dini inanclari ile ilgili. Bu inanca gore Persler yeri (topragi) tanrilari Ormayed'e adamislardi ve devlete isyan eden eskiyanin kani ile topragin kirletilmesini uygun bulmuyorlardi. Buyuk Iskender'in çarmih uygulamasini Misir ve Kartaca'da surdurdugu, Romalilarin ise bu uygulamayi Kartacalilardan aldigi soyleniyor.
Carmiha gererek yapilan olum, oylesine aci verici ve asagilayici idi ki, Romalilar bu cezayi kendi yurttaslari uzerinde uygulamamislar. Romalilarda, carmih cezasi isyan eden koleler veya Roma'ya bagli eyaletlerdeki siyasi suclular icin uygulanmis. Carmih uygulamasi o donemin yahudilerinde kullanilmiyor. Bolge yahudileri kendi seriatlarini uygularken taslayarak oldurme, kafa kesme, bogma veya yakma yontemlerini kullanmislar. "Daragacinda asma" cezasi ise yahudi geleneklerinde pek gozukmuyor. Yahudiler, bu yontemi zaten olmus olan kisiyi "teshir etme" veya bir nevi "ibret verme" amaci ile tercih etmisler. Putperestler ve dini asagilayanlar taslandiktan sonra, bir agaca veya kirise asilarak halka gosteriliyormus.
Isa'nin mucadelesi, ilk bakista sanki bir din mucadelesi imis gibi gorunse de, arka planda sosyal ve siyasal bir kavganin oldugu cok acik. Kendisine yoneltilen suclamalar, mucadelenin toplumsal yonunu gostermekte:
"Bu adamin ulusumuzu yoldan saptirdigini gorduk. Sezar'a vergi odenmesine engel oluyor, kendisinin de Mesih, yani bir kral oldugunu soyluyor."
Sorgulama:
Isa'nin sorgulanmasi, tarihteki en karmasik davalardan biri ve kolayca gercekten sapilarak asiri yorumlar yapmak mumkun. Benim anladigim kadari ile, bazi yahudilerin Isa'nin cezalandirilmasindan yana olmasinda iki ana sebep var. Bunlardan birincisi, Isa'nin kutsal tapinagi bir alisveris merkezine cevirenlere yonelik elestirileri ve bunun yahudi alimlerince bir hakaret olarak kabul edilmesi. Fakat asil belirleyici sebep; Roma ile iyi gecinmek isteyen bolge yahudilerinin, boyle bir isyan bastirilamazsa, baslarinin derde gireceginden korkmus olmalari. Tarihci Paul Maier, bu olguyu soyle aciklamis: "Pompei, Filistin bolgesini M.O 63 yilinda ilk fethettiginde Filistin'de bir duzine baskaldiri vardi. Romalilar bunlarin cogunu zor kullanarak bastirmislardir. Nasirali Isa'nin yonetiminde baska bir baskaldiri otorite dengesini ortadan kaldirir ve Roma lejyonlarinin tum bolgeyi isgaline neden olurdu."
Bu, gayet kolay anlasilabilen bir korku. Roma lejyonlari, hem cekirdek askerlerden, hem de para karsiligi vurus gucunu devletin hizmetine veren acimasiz savascilardan kuruluydu. Bolge, yeniden Roma lejyonerlerinin istilasina ugrarsa, lejyonerlerin hakli-haksiz ayrimi yapmayacaklari cok acikti.
Isa, hem yahudi hukukcularin, hem de Roma hukukcularinin bulundugu 6 durusma sonrasinda carmih cezasina carptirildi. Kayitlara gore, Isa'ya pisman oldugunu soylemesi icin firsatlar sunulmustu. Fakat O, mesih oldugunu ve yahudilerin krali oldugunu tekrarlamakta israr edince, cezayi uygulamak kacinilmaz hale geldi. Isa'nin olumunun ardindan, cesedine Roma yetkilisi tarafindan bir yafta asilmisti. Soyle yaziyordu: "Nasirali Isa. Yahudilerin krali."
Durusmanin ardindan, halka bir gozdagi ve ibret vermek icin Romalilarin klasik asagilama yontemlerine gecildi. "Flagrum" ismi verilen kirbacla cezalandirma, halkin arasinda dolastirarak alay etme, basa dikenli bir tac takilmasi uygulamalari basladi. Bu tacin yapiminda Filistin bolgesinde bolca bulunan ve gunumuzde "Mesih calisi" olarak bilinen 8-12 cm arasindaki bir cali turunun kullanildigi saniliyor. Klasik uygulamalarin arkasindan carmiha germe islemine gecildi.
Peki, carmiha gerilmenin tam olarak anlami neydi ve fiziksel etkileri nelerdi ?
Carmihin tasinmasi:
Carmiha gerilme cezasi alan bir suclu, carmihin bir kismini, cezalandirilacagi yere kadar kendisi tasiyordu. Dr Pierre Barbet, carmih tasima surecini soyle anlatiyor: "Latince'de furca adi verilen V seklinde bir odun parcasi bulunup suclunun kollarina baglanirdi. Furca'nin uc kismi haclanacak kolenin boynuna yerlestirilir ve kollari da iki uca baglanirdi. Koleyi bu sekilde sokak sokak dolastirirlar ve cigirtkanlar kullanarak, isledigi sucu ilan ederlerdi."
Cok net anlasiliyor. Isa'nin trajedisi kendisine ozgu degil. Isa'dan once sayisiz suclu ve kole bu sekilde cezalandirilmis. Fakat Isa oykusunde, siyasal baskaldiri ile dinsel vahiy birlestigi icin, Isa kisa bir sure icinde onu alinamaz bir dinsel simgeye donusmeye baslamis. Dr. Barbet soyle devam etmis:
"V seklindeki odun parcasi her zaman bulunamadigindan, uzun bir tahta parcasi kullanmaya basladilar. Bu tur tahta parcalari genellikle kalin kapilarin ortasina cakilmak uzere yapilan tahtalardandi. Bu tur tahtalara Patibulum adini veriyorlardi. Bu patibulumlarin agirliklari yaklasik 40 kg kadardi ve suclunun omuzlarina baglanirdi."
Romali askerlerin bu eziyeti yaparlarken cok keyif aldiklari ve iyice olcuyu kacirdiklari anlasiliyor. Isa'yi defalarca kirbacladiktan sonra, basina dikenli bir tac yerlestiren askerler, bununla da yetinmeyip yuzune tukurmusler ve "Iste Yahudilerin krali" diye alay edip, carmih alanina goturmuslerdi.
Kurbanin haca civilenmesi:
Gunumuz hristiyanlik inancinda, Isa'nin acilarinin vurgulanmasi gayesiyle, civilenerek haca asilma motifi hep kullanilir. Oysa cesitli arastirmalar kurbanin haca civilendigi yolunda fazla kanit sunmuyor. Muhtemelen el ve ayaklari iplerle baglanmisti. Fakat, civi ile bacaklarin delinmesi ve bacak kemiklerinin kirilmis olmasi da mumkun. Bunun sebebi ise, kurbanin hayatta kalma istegi ile kendini yukari dogru cekmesinin onlenmesi. Haziran 1968'de arkeolog V.Tzaferis tarafindan Kudus'un kuzeyinde Scopus dagi yakinlarinda 4 tane mezar kesfedilmis. Yapilan kazilarda, 15 adet kabir ve bunlarda yatan 35 kisinin kemiklerine ulasiliyor. Incelemeler sonucu, 5 kisinin dogal sekilde degil, zorbalik sonucu olduruldugu anlasiliyor. Kurbanlarin topuklarindan yaklasik 15 cm uzunlugunda bir civinin gecirildigi ve sonra ayaklarinin kirildigi sonucuna variliyor. Boylece, civileme metodunun haca asmak icin degil, ama haca astiktan sonra, kurbanin olumune yakin, ayaklarinin kirilmasi icin kullanildigi tezi daha gucleniyor. Hebrew universitesi ve Hadassah tip okulu anatomi bolumunden Dr.N.Haas, bu kemikleri inceledikten sonra belirtmis ki:
"Her iki topuk da buyuk demir bir civi tarafindan delinmis ve baldirlar bilerek kirilmis olarak bulundu. Olum, haclanma sebebiyle olmus."
Carmihin vucut uzerinde uyguladigi inanilmaz acidan ve istemsiz kas hareketlerinden sonra, topuklarin demir civilerle delinip dondurulmesiyla, bir bacagin kemikleri diger bacaga baski uyguluyor, boylece kemikler kolaylikla kirilabiliyordu. Yani Ahit, Isa ile birlikte carmiha gerilen diger suclularin kemiklerinin kirildigini belirtmis:
"Bunun uzerine askerler gidip birinci adamin, sonra da Isa'yla birlikte carmiha gerilen oteki adamin bacaklarini kirdilar. Isa'ya gelince, O'nun olmus oldugunu gorduler, bu yuzden bacaklarini kirmadilar."
Haclanma islemi:
Carmih ceza surecinin son asamasi olan, haca asilma "crucifracture" olarak bilinmekte. Temel olarak iki islemden olusuyor. Birincisi kurbanin haca baglanmasi ve yavas yavas nefesinin kesilmesi. Ikincisi ise, son yasam direncinin engellenmesi icin bacaklarin demirler ve sopalarla kirilmasi. Carmiha baglanan bir kisiye neler oldugunu Dr. Truman Davis su sekilde anlatmis:
"Kollar yoruldukca, kaslar uzerinde buyuk kramp dalgalari yayilmaya baslar. Buna cok kotu agrilar eslik eder. Kisi, kramplar nedeniyle kendini yukari itemez duruma gelir. Kollarindan asilinca gogus boslugundaki kaslar felc olur ve intercostal kaslar hareket edemez. Cigerlere hava cekilebilir ama nefes verilemez. Sonunda karbondioksit cigerlerde ve kanda birikir, kramplar kismen azalir. Boylece, aralikli olarak nefes almak ve oksijeni iceri cekmek icin kendini yukari itmeye guc kazanir. Bir sure sonra beyne ve kalbe yetersiz kan gitmesinden dolayi tekrar cokus baslar. Kurban, bogulmamak icin biraz da istem disi olarak kendini yukari ceker. Bedenin ust kisimlarinda kalan kanin yeniden dolasimi saglanir. Eger yetkililer bu eziyetin daha fazla surmesini istemiyorlarsa, kurbanin bacaklari dizlerinin altindan bir sopa ile kirilir. Bu son mudahalenin ardindan bogulma ve kalp yetmezligi gelir ve kurban olur."
Olumun teyit edilmesi:
Carmiha gerilen kisinin ne zaman oldugu bazen anlasilmiyordu. Carmihtaki kisi, umutsuzca debelenirken, aniden yasam belirtileri sona erebiliyordu. Yetkililer bir sure bekledikten sonra, oldugu dusunulen sucluya bir mizrak sokuyorlar ve kanin akisidaki belirtilere bakarak olumu teyit ediyorlardi. Incil, Isa'nin bedeninin de bu sekilde kontrol edildigini anlatiyor:
Cellatlardan biri Isa'nin bogrune bir mizrak sokmustu ve "hemen kan ve su akti." Yohanna 19:34
Incil'deki bu anlatimdan, anatomi uzmanlari soyle bir sonuc cikariyorlar. Kalbi cevreleyen sac'tan sulu bir sivinin ciktigi anlasiliyor. Bu yuzden sok nedeni ile kalbin zayiflamasi ve buzusmesi gerceklesiyor. Operator Dr. Stuart Bergsma, Incil'deki "kan ve su" anlatimini yorumlamis: "Sagligi yerinde olan insanlarda 20 ya da 30 cc ye kadar miktarda perikardiyal sivi bulunmaktadir. Perikard'i ve kalbi delen bir yaradan su olarak tanimlanabilecek yeterli miktarda sivinin akmasi muhtemeldir."
***
Cok ic karartici bir konu oldugunu biliyorum. Ama arasira gecmise donup insanlarin birbirlerine karsi ne kadar zalim olabileceklerini hatirlamakta fayda var. Isa oykusunun bundan sonrasi artik dinsel ve mucizevi bir sekilde devam ediyor ki, benim bunlara inanabilmem mumkun degil. Galiba, Isa bir siyasi baskaldirici olarak Roma sistemine acikca meydan okumustu, ama O bile isminin bu derece yayilacagini ve olumunun ardindan Rab'bin oglu gibi sifatlar kazanacagini tahmin edemezdi. Yine de Isa, cok buyuk bir gorevi yerine getirdi. Kendisinden once bu sekilde canavarca oldurulen nice insanin acilarinin bir sembolu oldu. Inaniyorum ki, bu guzel insana layik olmak icin, siyasi dusuncelerimiz ne olursa olsun, her cesit iskenceye karsi cikmaliyiz ve dinsel inanclarimizi zulme asla alet etmemeliyiz.
Yorumlar her ne olursa olsun; artik boyle acilarin yasanmamasini diliyorum.
Sevgili Isa'yi yurekten selamliyorum, O'na duydugum sevgiyi belirtmeyi bir borc olarak kabul ediyorum.
saygilar
levent
__._,_.___
Your email settings: Individual Email|Traditional
Change settings via the Web (Yahoo! ID required)
Change settings via email: Switch delivery to Daily Digest | Switch to Fully Featured
Visit Your Group | Yahoo! Groups Terms of Use | Unsubscribe
Change settings via the Web (Yahoo! ID required)
Change settings via email: Switch delivery to Daily Digest | Switch to Fully Featured
Visit Your Group | Yahoo! Groups Terms of Use | Unsubscribe
__,_._,___
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder